12 Pinker – Rationaliteit
Auteur : Pinker, Steven
Boek : Rationaliteit - 2021
ISBN : 978 - 90 450 3441 6
Gelezen : december 2021 voor mijzelf
Voorwoord 11
- Hoe rationeel is dit dier? 17
- Rationaliteit en irrationaliteit 51
- Logisch en kritisch denken 88
- Kansrekening en toeval 125
- Geloof en aanwijzingen (bayesiaanse argumentatie) 164
- Wagen en winnen (rationele keuze en verwacht nut) 188
- Treffers en loos alarm (signaaldetectie en statistische besliskunde) 214
- Ik-persoon en anderen (speltheorie) 239
- Correlatie en causaliteit 256
- Wat is er mis met mensen?
- Waarom is rationaliteit belangrijk? 327
In ‘Rationaliteit’ legt Steven Pinker de belangrijkste instrumenten voor rationeel denken uit, leidt de lezer door de basisprincipes van logica, kritisch denken, waarschijnlijkheid, correlatie en causaliteit, en helpt ons om alleen en met anderen rationele keuzes te maken. Redelijkheid is de belangrijkste troef waarover burgers en bestuurders beschikken. Het onderwerp kan bijna niet actueler. Hoe is het mogelijk dat de menselijke soort de grootste wetenschappelijke inzichten heeft verworven en tevens almaar meer nepnieuws, complottheorieën als QAnon en post-truth-retoriek produceert? In de eenentwintigste eeuw bereikt de mensheid nieuwe hoogten van wetenschappelijk inzicht – en lijkt tegelijkertijd haar verstand te verliezen.
10 Wat is er mis met mensen
bladzijde 292 tot en met 326 : 34 bladzijden
THESE : De mensheid lijkt haar verstand te verliezen
- 296 3 verklaringen die meespelen
- I – logische en statistische denkfouten (hoofdstuk 3 – 9)
- II – sociale media is de schuld van de irrationaliteit – nepnieuws is van alle tijden
- III – Verklaringen die de ene irrationaliteit toeschrijven aan de andere – Baby geboortecijfer en overvliegende ooievaars
M.b.t. tot Trump wordt de volgende (domme) redenatie aangehaald : “Als hij dan zo dom is, hoe is hij dan president geworden?”
298 Gemotiveerd redeneren
- 298 De meest logische ##
- 299 De inzet van
- Gelijk hebben is iets anders dan gelijk krijgen
- 300 Een zo groot deel ##
- 300 In groepen is het makkelijker om “de waarheid” te achterhalen: face to face met anderen samen werken
301 Hang naar partijdigheid
- 301 Kijk naar de verhoudingen van cijfers, i.p.v. de absolute getallen
| inperking wapenbezit | 223 “3” | 75 “1” |
| geen inperking wapenbezit | 107 “5” | 21 “1” |
Blue : democraten
Red: republikeinen dan geen “omdraaien”
- 302 Politiek gemotiveerd wiskundig inzicht ##
- 303 Dit heet myside bias
- 304 De hang naar partijdigheid ##
- 304 Er zijn (in de V.S.) twee partijen ##
- 305 De links-rechts-as loopt
- 306 Expressieve rationaliteit: redenaties ##
- 307 Ons probleem is dat we vastzitten in een tragedie van de rationaliteits-meent
307 Twee soorten overtuigingen: realiteit en mythologie
- 307 Philip K. Dick : “De realiteit is dat wat niet weggaat wanneer je ophoudt erin te geloven”
- 308 Mensen delen hun wereld op in twee zones:
- Fysieke objecten
- Mensen met wie we direct omgaan
- Herinneringen aan hun interacties
- Regels en normen die hun leven bepalen
- Dit kun je een realistische denkwijze noemen
- De wereld buiten de directe ervaring:
- Het verre verleden
- De onkenbare toekomst
- Vreemde volkeren en oorden, verre machtslobby’s (Oezbekistan)
- Het microscopische
- Het kosmische
- Het tegen-feitelijke (Hans Klok)
- Het metafysische
- Dit kun je een mythologische denkwijze noemen
- Fysieke objecten
- 309 Wij kinderen van de Verlichting ##
- 310 Het toetsen van al je ##
De psychologie van apocriefe zaken
** niet officieel in de bijbel opgenomen
- 312 […] hoe is het mogelijk ##
- 313 Veel van onze ervaringen ##
- 313 Omdat onze eigen plannen ##
Rationaliteit in ere herstellen
- 317 De werkelijkheid is datgene wat ##
- 321 […] terwijl hun republikeinse partij meebewoog met Trumps ##
- 322 Aangezien geen mens ##
- 323 Rationaliteit zou net zo’n basisvaardigheid moeten zijn als lezen, schrijven en rekenen
- 324 Zolang de waarde ##
- 324 Anderzijds heeft Wikipedia (hoewel niet onfeilbaar) zich ##
- 326 Maar de ultieme verklaring ##
327 – 11 – Waarom is rationaliteit belangrijk?
Bladzijde 327 tot en met 347 : 20 bladzijden
- 327 Ik zal uitleggen ##
Rationaliteit in ons leven
- 328 whatstheharm.net
- 332 Onderzoekers ontdekten dat iemands ##
- 332 […] Dat geeft ons het recht ##
Rationaliteit en materiële vooruitgang
- 332 Hoewel we het ##
- 333 “Vooruitgang” is steno voor een verzameling ##
- 333 De rationaliteit is de verklaring
- 333 Sinds 1850 is de levensverwachting ##
- 334 Gedurende het grootste deel van de ##
- 335 De wereld heeft nog steeds ##
- 336 De vruchten van het menselijk vernuft hebben ook ##
Rationaliteit en morele vooruitgang
- 336 Vooruitgang behelst meer dan ##
- 337 Pinker: mijn grootste verrassing ##
- 338 M.b.t. geloofsvervolging: hadden de mensen werkelijk een ##
- 339 […] in het grootste deel van onze geschiedenis werd oorlog als ##
- 340 De 18de eeuwse Verlichting leverde ##
- 342 Bentham m.b.t. dieren: […] de vraag is niet ##
- 342 M.b.t. slavernij: […] dat begon telkens met het ##
- 343 Thomas Jefferson nam het fundamentele idee ##
- 346 De gelijkheid van bewuste wezens, ##
- 347 Het vermogen van de rationaliteit om morele vooruitgang ###