– Inleiding
INLEIDING bladzijde 11 tot en met 42
- 11 Mensen zijn levende wezens met een geest.
- 11 De tak van de filosofie die zich bezighoudt met onze mensen als levende wezens met een geest, heet tegenwoordig ” filosofie van de geest “.
- 12 Centrale begrippen:
- bewustzijn
- zelfbewustzijn
- ik
- waarneming
- denken
12 Deeltjes materie en bewuste organismen
- 12 Een van de uitdagingen van onze tijd is gelegen in de verwetenschappelijking van het mensbeeld.
- 14 Gabriel kiest voor een anti-naturalistische benadering:
- 14 Naturalisme: Het naturalisme gaat uit van het idee dat alles wat bestaat, uiteindelijk op natuurwetenschappelijke wijze kan worden onderzocht. Daarbij wordt in de regel minstens toch ook uitgegaan van de juistheid van het materialisme, de these dat er alleen materiële voorwerpen, dingen, bestaan die tot de onverbiddelijke materieel-energetische werkelijkheid behoren.
- 14 Maar hoe zit het dan met dat bewustzijn, dat zich tot op heden nog niet met de natuurwetenschap laat verklaren – en waarvan het überhaupt nog maar de vraag is of zich ooit laat verklaren? En wat betekent dat voor die uitstrekten van de menselijke geest die worden onderzocht door de geest eens- en sociale wetenschappen? Betekent dat dan dat bijvoorbeeld de Bondsrepubliek Duitsland, de rouw om overledenen, gedachten en gevoelens in het algemeen en het getal pi in werkelijkheid materiële voorwerpen zijn? Staan ze misschien niet, of niet werkelijk?
- 14 Gabriel gaat er vanuit dat er immateriële werkelijkheden bestaan.
- 15 Als we de immateriële werkelijkheden al te gemakkelijk worden genegeerd (zoals het naturalisme van onze tijd dat doet), zijn we uiteindelijk niet langer in staat de religie te begrijpen, aangezien we die van het begin af aan beschouwen als een soort bijgeloof of een spookverhaal.
- 15 In tegenstelling tot Adorno en Horkheimer die in hun boek Dialectiek van de verlichting stellen dat de moderniteit uiteindelijk een ongeluk was dat wel op totalitarisme moest uitdraaien, gelooft Gabriel dit niet.
- 16 Tegenwoordig bestaat er een groep van historisch en theologisch slecht geïnformeerde religie critici die zich verzamelen onder de noemer “New Atheism“en waartoe prominente denkers Sam Harris, Richard Dawkins, Michel Onfray en Daniel Dennett behoren.
- 16 Gabriel wil in dit boek een anti naturalistisch perspectief ontwikkelen op onszelf als bewuste levende wezens met een geest, en hij wil daarbij aansluiten bij de grote tradities van de zelfkennis zoals die in de geschiedenis van het denken (en niet alleen in het Avondland) zijn ontwikkeld
18 Het decennium van de hersenen
- 18 Wordt er met de uitspraak “de hersenen bij het denken observeren” bedoelt dat we letterlijk kunnen zien hoe de hersenen een gedachte verwerken? Betekent dat dan dat we gedachten niet langer alleen hebben of begrijpen, maar ineens ook kunnen zien? Of wordt er niet meer mee bedoeld dan de bescheiden claim dat de hersenen bij hun werking kunnen observeren, zonder dat dit betekent dat we op de een of andere manier letterlijk gedachten kunnen lezen?
- 18 MRI = Magnetic Resonance Imaging.
- 18 Nu zijn we dus in staat de levende hersenen door middel van computer modellen (en dus niet direct!) te visualiseren, zonder dat de werkelijk ingrijpende operaties aan het orgaan zelf hoeven uit te voeren.
- 19 Als we onder het “denken” namelijk het bewust hebben van gedachten verstaan, dan komt daar veel meer bij kijken dan alleen de processen in de hersenen die men door middel van beeldvormingstechnieken kan weergeven. Op een bepaalde manier kunnen de processen in de hersenen dan wel zichtbaar worden gemaakt, maar dat geldt niet voor het denken.
- 19 Men dacht namelijk het menselijk denken, het bewustzijn, onze geest op zich, op één bepaalde plaats te kunnen vinden en deze te kunnen identificeren met een in de ruimtetijd waarneembaar ding: de hersenen of het centrale zenuwstelsel. Die opvatting, die ik in dit boek zal bekritiseren en uiteindelijk van de hand zal wijzen, noem ik neurocentrisme.
- 20 Het uitgangspunt van het neurocentrisme is dat er louter een geschikt stel hersenen voor nodig is om ons tot levende wezens met een geest te maken. Kortweg stelt het nu eurocentrisme is eigenlijk: het ik is de hersenen. Als we willen begrijpen wat “ik”, “bewustzijn”, “zelf”, “wil”, “vrijheid” en “geest” betekenen, moeten we daarvoor niet bij de filosofie, de religie of het gezonde mensenverstand zijn, maar onze hersenen onderzoeken met de methoden van de neurowetenschappen, liefst in combinatie met de evolutionaire biologie. Gabriel is ervan overtuigd dat deze mening onjuist is, en daarom luidt het kritische uitgangspunt van dit boek “het ik is niet de hersenen!”
- 21 Zonder hersenen en centraal zenuwstelsel zou er geen geest zijn. ze vormen een absolute voorwaarde voor het hebben van een bewuste leven. Maar daarmee vallen ze nog niet samen met ons bewuste leven. Een onmisbare voorwaarde is nog lang niet de enige voorwaarde.
- 22 Neuro-constructivisme
- 22 Nieuwe Realisme
23 Geestelijke vrijheid in de hersenscan?
- 23 De belangrijkste
- 23 Ook het
- 24
- 24 neuro neuro
- 25 Zouden
- 25 Granulaire samenleving
- 25 Daar ben
- 26 En zo
- 27 Ze veronderstelt
- 27 En waarom
- 28 Het begrip
- 28 Het Neo-extensialisme
- 29 Kant A838 maakte
30 Het ik als USB – stick
- 30 Naast de
- 32 De algemene
- 32 Onze technologische
- 33Ideologiekritiek
33 Neuromanie
- 33 Neuromanie
- 33 Het neuro centrisme
- 34 Sociaal darwinisme
35 Geest – Hersenen – ideologie
- 37 Dick Swaab
- 37 Gabriel stelt dat het zoeken
- 37 Een eerste
- 38 Bovendien
- 38 In de filosofie van de geest
- 39 Het lichaam – geest probleem
- 39 Het ik is een product van de
40 De cartografie van de zelfinterpretatie
- 40 Hoe hangen
- 40 Het gaat in dit boek
- 41 Ons vermogen
- 41 Dergelijke geestelijke
- 41 Ons tijdperk
- 41 We hebben
Inleiding
De mens is een levend wezen met een lichaam en een geest. De neurowetenschappen laten ons zien hoe ons brein activiteiten vertoont als we aan iets denken, maar betekent dat dat onze neurochemie ons geestelijk leven, ons bewuste leven en ons handelen stuurt? Is ons ‘bewuste ik’ dat we ervaren een gebruikersinterface op onze hersenen dat in wezen niets bijdraagt aan wat we doen, maar slechts toeziet, terwijl de hersenen een toneelstukje opvoeren voor het ‘bewuste ik’?
Het ‘bewuste ik’ is al eeuwenlang een raadsel dat door de filosofie van de geest wordt onderzocht.
De bewustzijns- en neurofilosofie houdt zich bezig met de vraag hoe het kan dat in een biologisch wezen als de mens het licht als het ware is aangegaan. Er is bewustzijn ontstaan. Gabriel zal laten zien dat het een misvatting is te doen alsof we geen vrije wil hebben. alsof we zijn overgeleverd aan een hogere macht, onze sociale omgeving, de natuur, of onze hersenen. We zijn levende wezens met een geest en juist daardoor zijn we vrij.
( – 3 -) Hersenscans hebben het hersenonderzoek een nieuwe dimensie gegeven. In hoeverre moeten we ons beeld van de mens, dat we eeuwenlang hadden, aanpassen aan de voortgang in de neurowetenschap?
De auteur neemt een anti-materialistisch standpunt in en gaat ervanuit dat niet alles wat er in de werkelijkheid bestaat op natuurwetenschappelijke wijze kan worden onderzocht. vriendschap bijvoorbeeld. Of een eenhoorn.
De waarheid is niet beperkt tot de natuurwetenschappen. maar is ook te vinden in geesteswetenschappen, in religie, in kunst en in alledaagse ervaringen.
Neurowetenschappers menen dat ze kunnen aanschouwen hoe de hersenen denken. Verwarren de wetenschappers de activiteit met de inhoud? “We zijn ons brein” is de kern-opvatting van een aantal neurowetenschappers. De filosofie van de geest vinden we terug door de eeuwen heen bij Plato. Homerus. Sophocles en Shakespeare en Jellinek, en van hen kunnen we meer leren dan van de neurowetenschappers. Het hebben van hersenen is een noodzakelijke voorwaarde voor geest en bewustzijn , maar niet een voldoende voorwaarde. Zoals begrip van onze benen en de fiets niet alles over de kunst van het fietsen zegt.
Het neuroconstructivisme gaat ervanuit dat wat we als bewuste geest ervaren slechts een illusie of hallucinatie is. Onze hersenen maken mentale beelden van de werkelijkheid en dat is alles wat er is. We kunnen deze niet toetsen aan de werkelijkheid.
-
Hoe weet je dat er alleen een fysieke werkelijkheid bestaat? Dat “weten” we niet.
Het decennium van de hersenen heeft ons op het gebied van het bewustzijn en de filosofie daarvan niet veel verder gebracht. We zullen in dit boek uitgangspunten voor een nieuwe filosofie van de geest voorstellen. De begrippen bewustzijn . denken. ik en vrije wil zijn ontstaan in eeuwen van cultuur-, kunst- en taalgeschiedenis. Deze begrippen zijn niet uit te drukken in de taal van de neurowetenschap. De menselijke vrijheid bestaat juist in het feit dat we niet volledig begrepen kunnen worden in natuurwetenschappelijke termen.
- We zijn ons niet alleen bewust van veel om ons heen. maar ook van onszelf, we hebben zelfbewustzijn Dat is de essentie.
Het neo existentialisme gaat ervan uit dat we een model van onszelf moeten hebben om iemand te zijn. We maken ons ook voorstellingen die gaan over hoe we passen in het grotere geheel, van de kosmos, van de maatschappij en op het gebied van religie en zingeving Daar ligt volgens Kant ook de rol van filosofie. Het gaat er niet alleen om zorgvuldig na te denken over thema’s (de schoolse filosofie), maar er is ook een rol voor de filosofie in de maatschappij. Dat is de `wereldse opvatting van de filosofie’.
De wetenschap heeft ons zowel grote vooruitgang als grote problemen gebracht. Maar op het gebied van de kennis van onszelf gaan we achteruit. Het handelt bij deze wetenschap meer om een ideologie. De filosofie moet daarom ideologie-kritiek leveren.
Neuromanie is het geloof dat we onszelf beter zullen kennen door meer kennis van hersenen en zenuwstelsel.
Darwinitis vult deze waan aan met aanvullende verklaringen uit de evolutie. Soms lijkt het alsof we onszelf willen overtuigen dat we maar een dier zijn.
Maar we zijn waarschijnlijk het enige dier dat zich bewust is dat het leeft. ( – blz 4 – ) Het hoofdthema van dit boek is te laten zien dat we de kennis van onszelf niet kunnen overlaten aan de natuurwetenschap. Het misverstand dat vrijheid een product is van natuurlijke, biologische processen, en dus niet bestaat, is een ideologie. De fascinatie van een fuga van Bach wordt niet anders als we de opbouw geanalyseerd hebben. Dick Swaab meent dat zijn onderzoek een onderzoek naar `onszelf is, naar waarom wij zijn en wat we zijn. Maar `onszelf moet op een andere wijze worden onderzocht. Onze hersenen zijn een noodzakelijke voorwaarde voor ons bewustzijn , maar we zijn een complex organisme dat voortdurend in interactie is met andere mensen. We zouden geen spraak hebben, we zouden geen zelfbewustzijn hebben als we niet communiceerden met anderen. Onderzoek de complexe sociale structuur van een grote Chinese stad maar eens met neurobiologie! Daarvoor hebben we geesteswetenschappen die naast bewustzijn ook cultuur, kunst, literatuur. psychologie, sociologie en religiewetenschap omvatten.
Het lichaam-geest probleem speelt al eeuwen een grote rol, en René Descartes onderzocht het ook in relatie tot de hersenen. Hoe kan een bewust wezen voorkomen in een mechanistische wereld. Wordt bewustzijn voortgebracht door onze mechanisch biologische hersenen dan kunnen we niet vrij zijn. is de redenering.
We hebben een landschap van grondbegrippen over de geest: bewustzijn, zelfbewustzijn , ik,waarneming en denken. Hoe zijn die begrippen tot stand gekomen? De geest heeft een beeld van zichzelf en brengt daardoor een aantal geestelijke verschijnselen voort. Deze zijn niet te begrijpen in een neurobiologische terminologie omdat het geen zuiver biologische eigenschappen zijn. De geest maakt zich door zijn zelfbeeld, dat voortdurend verandert. De neurobiologie is daar in de huidige tijd een deel van. maar dat kan ook weer verdwijnen. Daarom moeten we voor beter inzicht naar de laatste twee eeuwen historie van filosofie van de geest kijken.