I staat en huishouden

bladzijde 35 tot en met 59

• 1 Gemeenschap, leiderschap, methode van onderzoek
• 2 Van huishouden via dorp naar polis
• 3 Huishouden
• 4 Slavernij
• 5 Slaaf van nature
• 6 Slaaf bij de wet
• 7 Meester
• 8 Bezit
• 9 Geld
• 10 Winst
• 11 Vermogen en monopolie
• 12 Man en vader
• 13 Vrije en slaaf

---

---

.

1 Gemeenschap, leiderschap, methode van onderzoek

• 06-10-2021 AXIOMA : een  POLIS (een stadsstaat) is een soort GEMEENSCHAP, een samenleving

• 06-10-2021 AXIOMA : uitgaan van het GOEDE van de mens, i.t.t. “de mens is een wolf voor zijn medemens (200 v C)”

• 06-10-2021 Aristoteles werkt via een INDUCTIEVE METHODE : een manier van redeneren om vanuit een aantal specifieke waarnemingen tot een algemene regel (generalisatie) te komen.

• 06-10-2021 AXIOMA :  kwalitatief leiderschap is nodig voor een functie als politicus

---

• 35 1252 a 1 We zien dat elke     polis  een soort gemeenschap (samenleving) is, en dat elke gemeenschap tot stand komt omwille van een goed:
  • alle mensen verrichten al hun handelingen om te bereiken wat hun als goed voorkomt.
  • Het spreekt dan ook vanzelf dat, al beoordelen alle gemeenschappen een goed, de hoogste gemeenschap, die alle andere omvat, dit in de hoogste mate doet, en het hoogste goed beoogt.
  • Dit is de zo geheten polis, de politieke gemeenschap
    • Zie ook : Ethica 1094 a 1 – 1094 b 12
      • “Elke rationele activiteit is gericht op een goed of doel”
    • gemeenschap = = samenleving, een groep mensen, een onderdeel van een samenleving, bestaande uit mensen die een kenmerk gemeen hebben (bijvoorbeeld afkomst of interesse)
• 35 1252 a 8 Wie denkt dat de functies van staatsman, vorst, gezinshoofd en meester identiek zijn heeft ongelijk

---

• 35 1252 a 20 […] volgens de werkwijze die ons tot nu toe heeft geleid: net als we in andere gevallen wat samengesteld is moeten ontleden tot in de kleinste niet-samengestelde delen van het geheel, zo zullen wij ook voor de polis (als we bekijken uit welke bestandsdelen ze is samengesteld) beter zien waarin de genoemde functies verschillen en of het mogelijk is in elk ervan een deskundig inzicht te verwerven

.

2 Van huishouden via dorp naar polis

gemeenschap 500 v C
huishouden – meerdere personen
gemeenschap 2021
huishouden 1 of 2 personen

06-10-2021 de SOORT gaat verder                           –   Een (politiek) dier                       zoogdieren   apen en mensen

06-10-2021  AXIOMA : “VAN NATURE” – De mens handelt vanuit een instinct – paren (man [deze is de heerser] en vrouw) voor de voortplanting – dit zorgt voor nageslacht

06-10-2021 AXIOMA : De polis streeft naar een volledige ONAFHANKELIJKHEID (autarkie)

06-10-2021 AXIOMA : De mens is van nature een GEMEENSCHAPSWEZEN

06-10-2021 AXIOMA : De mens beschikt als enig levend wezen over TAAL

06-10-2021 AXIOMA : De natuur produceert niets zonder DOEL (teleologisch)

• 36 1252 a 27 Mensen zijn […] wezens die zonder elkaar niet kunnen bestaan, paren vormen.
• 36 1252 a 28 Zo doen man en vrouw dit omwille van de voortplanting: niet uit vrije keuze maar, net als bij andere dieren en planten, bestaat ook bij hen zijn natuurlijke begeerte om een exemplaar na te laten van dezelfde soort.
  • Net zo sluiten datgene wat van nature leidinggevend en wat van nature zich laat leiden zich aan een met het oog op hun voortbestaan
  • wat in staat is met zijn verstand dingen te voorzien is van nature leidend en heersend,
    • wat in staat is ze met zijn lichaam uit te voeren laat zich leiden en is van nature slaat
  • daarom delen meester en slaaf een zelfde belang
  • arme mensen hebben geen slaaf maar een os . . .
• 37 1252 b 16 De eerste gemeenschap van verschillende huishoudens die meer dan alleen dagelijkse behoeften dient is het  dorp   
• 37 1252 b 19 Vandaar dat Griekse steden aanvankelijk door koningen werden geregeerd, en vreemde volkeren nog steeds:
  • deze steden zijn ontstaan door vereniging van mensen die al onder koninklijk gezag stonden
  • NOOT 10
    • Met dit woord voor “volkeren” worden met name gemeenschappen aangeduid die niet als polis zijn georganiseerd: Macedoniërs en niet-Grieken

---

TO DO : tekst uitleg van van Tongeren (aantekeningenboekje blz 19 t-3 — t-9 )

• 37 1252 b 28 De volkomen gemeenschap die uit een aantal dorpen bestaat vormt tenslotte de polis
  • CD 03_Aristoteles van Tongeren
  • van Tongeren T -4 : de term “polis” is een politieke gemeenschap (die omvattend is) 
    • families – wijken – buurt – Dorpen
  • Deze heeft een denkbeeldige grens bereid die bestaat in volledige onafhankelijkheid
    • CD 03_Aristoteles T-4 van Tongeren – totdat je     autarkie  hebt bereikt
  • Ze is ontstaan om leven mogelijk te maken, maar bestaat voort om goed leven mogelijk te maken
    • van Tongeren T – 4
      • Een gemeenschap ontstaat om te leven: te overleven 
      • Een gemeenschap bestaat omwille van het goede leven
    • NOOT 13
      • Levensdrang is een onwillekeurige natuurlijke drijfveer;
      • streven naar geluk in de zin van een goed leven als mens houdt in toenemende mate bewuste keuzen in
  • vandaar dat iedere polis, evengoed als de eerste gemeenschappen, van nature bestaat:
    • van Tongeren T 5 – een heel merkwaardige zin : mensen streven naar . . . .
    • de polis is het doel van deze andere gemeenschappen, in de natuur van elk ding is het doel ervan; de toestand die het bereid wanneer zijn wording is voltooid noemen we zijn natuur, bijvoorbeeld van mens, water of in dit geval huishouden
  • Ook is hetgeen waartoe,
    • NOOT 14
      • het denken van Aristoteles is     teleologisch;
        • het stelt ieder ding voor als gericht op een einddoel dat binnen het bereik van dit ding het hoogste en beste is
    • het doel waarvoor, het beste, en in dit geval is onafhankelijkheid het beste zowel als het doel
  • Hieruit blijkt dat de polis behoort tot de dingen die van nature bestaan,
    • /// JST dat de mens van nature een gemeenschapswezen is,
      • NOOT 15
        • de Nederlandse uitdrukking “politiek dier”  is afkomstig van Aristoteles,
        • van Tongeren T – 6  – de mens is een politiek dier
        • maar met een nieuwe betekenis, namelijk “iemand die zeer geïnteresseerd is in politiek” ( Van Dale)
    • en dat iemand die niet bij toeval maar van nature buiten de polis staat ofwel bovenmenselijk is ofwel minderwaardig
    • ( bijvoorbeeld de man die door Homerus wordt vervoerd in de woorden “zonder broer, zonder wet, zonder haat”
  • Waarom de mens in hogere mate een gemeenschapswezen (een politiek dier ) is dan een bij of om het even welk ander dier dat in een groep leeft is duidelijk
  • 1253 a 10 Naar onze overtuiging produceert de natuur niet zonder doel
    • van Tongeren T 5   T 6   
      • Autarkie betekent dus “niets meer nodig hebben”
      • In een politieke gemeenschap bereikt de mens zijn volledige optimale ontplooiing  
  • Nu beschikt de mens als enig levend wezen over     taal 
    • van Tongeren T 7
      • De mens is het enige dier dat logos heeft 
        • logos :  = verzamelen / ordenen / spreken 
          • een bepaald soort spreken –> betekenis overbrengen 
          • het vermogen om betekenissen te verstaan / over te brengen 
        • T 7 6:00 Een paard kan hinniken – een mens kan iets doorgeven, T 8 kan iets duidelijk maken 
      • Voor dieren bestaat “het goede leven” niet 
    • Stemgeluid is een signaal (prikkels) van wat pijn doet en plezier verschaft, vandaar dat het ook bij andere levende wezens wordt aangetroffen:
    • een natuur reikt slechts zoverre dat ze gewaarwordingen van pijn en plezier hebben en die door signalen aan elkaar kenbaar maken
  • Maar taal is er om te kennen te geven wat nuttig is en wat schadelijk, en daarmee ook wat rechtmatig is en wat onrechtmatig
  • Het is kenmerkend voor de mens in vergelijking met andere levende wezens dat hij als enige zin heeft voor goed en kwaad, recht en onrecht, enzovoort
  • Het gemeenschappelijk accepteren van deze waarden brengt huishouden en polis tot stand
  • van Tongeren T 9  – de crux van deze tekst ( bladzijde 37 en 38 )
    • 1253 a 17 Alle vormen van gemeenschap worden bepaald door gemeenschappelijkheid in deze zaken 
    • Eten: Een mens kijkt op zijn horloge.
    •  Als je geen waarheid / goedheid kunt vatten, ben je dan nog een mens? 
    • De betekenis ligt niet vast / niet klaar. Deze wordt “opgebouwd” tussen mensen  
    • “Het is mooi weer he? ”   – als je in China bent, kun je dan niet deze zin betekenisvol uitwisselen
    • @@  TO DO 

• 38 1253 a 9 Volgens Aristoteles produceert de natuur niets zonder doel
  • NOOT 17
    • Een invloedrijk uitgangspunt van Aristoteles, dat bijval vond bij zijn middeleeuwse, godsdienstig geïnspireerde navolgers

---

• 38 1253 a 19 Ook gaat de polis van nature vooraf aan een huishouden in aan elk van ons als individu
  • NOOT 19
    • Het bedoel waarom gaat logisch, maar ook van nature, in de orde der dingen, vooraf aan wat op dit doel bijdraagt.
    • In die zin is het huishouden secundair ten opzichte van de polis, en de mens als eenling ten opzichte van de mens als volwaardig deel hebben aan het goede leven dat alleen binnen een polis tot stand komt
• 38 1253 a 24 Alle dingen worden bepaald door hun functie en capaciteit;
  • NOOT 20
    • Elk ding is wat het doet of kan doen
  • wanneer ze deze niet meer hebben mogen wij ze niet meer hetzelfde noemen, maar alleen gelijkmatig
• 38 1253 a 25 Hiermee is zowel duidelijk dat de polis van nature bestaat als dat zij voorafgaat aan elk individu:
  • als elk individu afzonderlijk niet onafhankelijk is, zal het in een zelfde verhouding tot het geheel staan als andere onderdelen
  • Wie daarentegen niet in staat is deel te nemen in een gemeenschap, of daaraan geen behoefte heeft omdat hij zichzelf genoeg is, maakt geen deel uit van een polis, en is dus ofwel een beest ofwel god
  • NOOT 22
    • Dat de polis van nature bestaat neemt niet weg dat er menselijk kunnen nodig is om haar te verwezenlijken door de staat in te richten
• 39 1253 a 34 […] de mens is vanaf zijn geboorte gewapend met verstand [..]
• 39 1253 a 39 Maar rechtmatigheid hoort tot het wezen van de polis:
  • recht is een ordening van de gemeenschap die een polis is,
  • en rechtmatigheid is er om te bepalen wat gerechtigheid en rechtvaardig is

.

3 Huishouden

06-10-2021 VOLLEDIG : er zijn anno 2021 veel meer onvolledige 1 ouder gezinnen en 1 persoonshuishoudens

30-09-2021 Gelden deze uitgangspunten nog steeds anno 2021?

• 39 1253 b 1 Een volledig huishouden bestaat uit vrije mensen en slaven
• 39 1253 b 7 Een huishouden bevat:
  • meester en slaaf
  • echtgenoot en echtgenote
  • vader en kinderen
• 39 1253 b 18 En nog een vierde onderdeel:  bezitvorming 

.

4 Slavernij

06-10-2021 AXIOMA : Het idee dat je een mens als bezit hebt

06-10-2021 VERLICHTING : slavernij wordt afgeschaft

• 40 1253 b 25 Bezit is een onderdeel van het huishouden, verwerving van bezit onderdeel van de huishouding: als aan de noodzakelijke voorwaarden niet is voldaan, is leven op zichzelf zowel als goed leven onmogelijk.
  • Zoals bij bijzondere technische vaardigheden het daartoe behorende gereedschap een noodzakelijke voorwaarde lijkt te zijn moet werk tot een goed einde te brengen, zo geldt dit ook voor de huishouding.
  • Sommige soorten gereedschap zijn leven ofwel bezield, andere levenloze en onbezield

30-09-2021 De slaaf wordt dus gezien als een soort gereedschap, zie ook de volgende zin:

• 40 1253 b 28 Een stuurman heeft bijvoorbeeld het roer als onbezield, de tweede stuurman als bezield werktuig: bij technische vaardigheden dient een helper als werktuig
• 40 1253 b 30 Zo is elk afzonderlijk bezit een werktuig dat het leven dient, het bezit als geheel een verzameling werktuigen, en de slaaf een levend bezit

30-09-2021 De slaaf wordt dus gezien als een levend bezit, net zoiets als een kat of hond

• 40 1254 a 2 Werktuigen in de gebruikelijk betekenis van het woord zijn werktuigen om iets te vervaardigen; een stuk eigendom dient voor een handeling
• 41 1254 a 7 Leven is niet vervaardiging maar een handelen, vandaar dat een slaaf tot de hulpmiddelen voor het handelen hoort
• 41 1254 a 9 De term eigendom wordt op dezelfde manier gebruikt als de term onderdeel 
• 41 1254 a 14 Hieruit valt op te maken wat aard en aanleg van een slaaf is.
  • Wie als mens van nature niet zichzelf maar een ander toebehoort, is van nature slaaf.
  • Degene behoort aan een ander doel die als slaaf niet meer dan een stuk bezit is, en een bezit is een werktuig voor het handelen dat los staat van de bezitter

30-09-2021 De bovenstaande zin is dus een definitie van Aristoteles wat een slaaf is

.

5 Slaaf van nature

30-09-2021 tjonge jonge: Er zijn dus twee soorten mensen: aristocraten en slaven ( een soort dieren….)

• 42 1254 a 35 Een levend wezen bestaat in de eerste plaats uit lichaam en ziel. Van deze twee is het laatste van nature het regerende deel, het eerste het ondergeschikte
• 42 1254 b 3 Wat    gezag   is, van de meeste ten opzichte van slaven zowel als van een politiek gezagsdrager, kunnen we als gezegd het eerst waarnemen bij levende wezens:
  • de ziel oefent het gezag van de meester uit over het lichaam,
  • het verstand een politiek en koninklijk gezag over de begeerte                       rede
    • NOOT 32
      • Het “politieke” gezag van het verstand behelst gehoorzaamheid van de begeerte zonder de dwang, die hoort bij despotisch gezag.
      • “Verstand” verwijst naar de mens
  • 1254 b 5 Hierbij is het duidelijk voor het lichaam natuurlijk en nuttig door de ziel te worden geregeerd,
    • en voor het affectieve deel door het verstand, het deel van de ziel dat de rede bevat;
    • het tegendeel, of gelijkwaardigheid, is voor alle delen schadelijk
• 42 1254 b 10 Hetzelfde geldt voor voor de verhouding tussen mens en andere levende wezens.
• 42 1254 b 22 Van nature slaaf is wie in aanleg bezit is van een ander – en daarom ook in feite een ander toebehoort – en wie alleen in zoverre deel heeft aan de rede dat hij er wel ontvankelijk voor is maar niet bezit
  • NOOT 34
    • Een een slaaf is zelf niet in staat zich te beraden
  • Andere levende wezens geven immers niet gehoor aan de rede maar volgen hun driften. In de gebruikswaarde verschillen zijn weinig: beide groepen, slaven zowel als tamme dieren, doen met een lichaam dienst voor noodzakelijke levensbehoeften
• 43 1255 a 1 Hiermee is duidelijk dat van natuur sommige mensen vrij zijn en andere slaaf, en dat het voor de laatsten rechtmatig zowel als voordelig is slaaf te zijn

.

6 Slaaf bij de wet

26-10-2021 Je kunt als slaaf geboren worden, maar je kunt ook gekocht worden (oorlogsbuit)

01-09-2021 Verschil tussen Grieken en niet-Grieken. Aristoteles denkt dat hij tot een superieur volk behoort

06-10-2021 Ministerie van oorlog –> ministerie van defensie :: omslag in het denken

• 43 1255 a 5 Een slaaf is volgens “positief recht” […] wat in oorlog wordt veroverd toebehoort aan de overwinnaar.
• 43 1255 a 15 Macht berust altijd op superioriteit in een bepaalde eigenschap
• 44 1255 a 22 Er zijn ook lieden die met een beroep, naar zij menen, op een vorm van recht (de wet is immers een vorm van recht) slavernij die uit oorlog voortvloeit als eenvoudigweg rechtmatig beschouwen
• 43 1255 a 30 […] maar alleen niet-Grieken
• 44 1255 b 4 Zo valt in te zien dat dit meningsverschil enige grond heeft en dat niet één soort mensen van nature slaaf is en een ander vrij,
  • maar ook dat in bepaalde gevallen dit onderscheid wel degelijk bestaat:
    • waar het rechtmatig en voordelig is dat de ene groep slaaf is en de andere meester,
    • waar het geboden is dat de ene groep het gezag dat hij van nature toekomt uitgeoefend, zelfs regeert als een meester, en de andere dit aanvaardt
    • Een verkeerde gezagsverhouding is hiervoor beide partijen schadelijk: deel en geheel hebben net als lichaam en ziel  een zelfde belang en een slaaf is een soort deel van zijn meester, als was het een bezield maar niet onafscheidelijk lichaamsdeel.
    • Vandaar dat meester en slaaf als zij van nature hiervoor zijn bestemd een gemeenschappelijk belang en een bondgenootschap hebben

.

7 Meester

06-10-2021 Meester zijn zoals heersen over een hond

• 45 1255 b 24 Slaaf zowel als meester heeft zijn eigen kundigheid
• 45 1255 b 30 Gezegde : “Baas boven baas en slaaf boven slaaf“
• 45 1255 b 33 De rol van een meester ligt niet in het bezit maar in het gebruik van slaven
• 45 1255 b 34 Deze kundigheid heeft niet veel inhoud of pretentie: wat een slaaf moet kunnen doen moet een meester hem kunnen opdragen. Vandaar dat bij hen die kans zien het ongemak zelf te vermijden een beheerder deze taak overneemt – zelf wijdde zij zich aan zaken van de polis of aan filosofie
• 45 1255 b 40 het verwerven van slagen is weer iets anders: de rechtmatige variant hiervan is een vorm van krijgskunst of jacht.
• NOOT 50
  • Krijgs- en rooftochten zijn volgens Aristoteles een wettige manier om aan slaven te komen, mits onder niet-Grieken

.

8 Bezit

27-10-2021 Bezit is op zich geen probleem. Je hebt persoonlijk bezit en algemeen bezit. Pas als er sprake is van hebzucht (wanneer de regel “genoeg is genoeg” wordt overtreden, bijvoorbeeld 3000 paar schoenen bezitten) wordt bezit een probleem.

27-10-2021 Er is sprake van BEZITSVERKRIJGING en BEZITSVORMING

27-10-2021 Er is een verdeling van NOODZAKELIJKE BEHOEFTEN (Maslow) en NIET-NOODZAKELIJKE BEHOEFTEN

27-10-2021 Aristoteles hanteert een praktisch argument . . .           zie bovenstaand onderscheid

27-10-2021 Aristoteles hanteert ook een moreel argument . . .        bezit is een MIDDEL en geen DOEL

27-10-21  BEZIT is materie, genoeg middelen bezitten om van te leven, en NIET GRENZELOOS.  GENOEG IS GENOEG

• 46 1256 a 5 Is bezitvorming gelijk aan huishoudkunde?
• 46 1256 a 11 Het is duidelijk dat huishoudkunde niet hetzelfde is als bezitsvorming: het laatste heeft aanschaf tot taak, het eerste gebruik – wat voor kundigheid maakt gebruik van de dingen in huis, als het niet huishoudkunde is?
• 46 1256 a 21 […] er is […] geen leven mogelijk zonder voeding [..]
• 46 1256 a 27 Doordat niet elk dier van nature dezelfde dingen smakelijk vindt maar het ene dier dit, het andere dat, bestaat er ook onder vleeseters en andere planteneters verschillen in leefgewoonten. Evenzo onder mensen: hun leefgewoonten lopen sterk uiteen
• 46 1256 a 31 Het minste werk doen nomaden:
  • Zij betrekken hun voedsel van tamme dieren en hoeven daarvoor geen moeite te doen.
  • Maar doordat hun vee van plaats moet veranderen om beiden te vinden worden ze gedwongen zelf mee te gaan, alsof ze levende landbouw beoefenen.
  • Anderen leven van jacht in één of andere vorm: sommige van roof, anderen, die wonen bij meren, moerassen, rivieren of een zee die zich hiertoe leent, van visvangst, weer anderen van vogels of wild.

02-10-2021 Zie ook Harari

27-10-21 Er bestaan/bestonden verschillende samenlevingen van PRODUCENTEN en CONSUMENTEN :

1. – De jager/verzamelaars

2. – De landbouw samenleving

3. – De industriële samenleving

4. – De informatie samenleving

27-10-21 Heden spelen processen als GLOBALISERING en MONDIALISERING een grote rol bij het type samenleving. Wij zijn niet meer zelfvoorzienend.

• 46 1256 a 39 Het gros van de mensen leeft van gewassen die worden verbouwd op het land

27-10-2021 Anno 2021 is dit type samenleving ( nummer 2 ) in de Westerse maatschappij volledig achterhaald

• 47 1256 b 1 Dit zijn zowat de leefwijzen, of althans die welke berusten op verwerking van eigen natuurlijke bronnen en niet door handel of ruil in voedsel voorzien:
  • het nomadenbestaan
  • landbouw
  • roof
  • visvangst,
  • en jacht
• 48 1256 b 22 […] ook oorlogsvoering, waarvan een onderdeel jacht is, in zekere zin een natuurlijke vorm van bezitsverkrijging is: die waarvan men gebruik moet maken tegenover wilde dieren en die tegenover mensen die tegen hun natuurlijke bestemming weigeren zich te laten regeren – ervan uitgaande dat deze vorm van oorlog van nature rechtmatig is
• 48 1256 b 28 Eén vorm is bezitsverkrijging is dus van nature onderdeel van de huishoudkunde, in zoverre dat ons een voorraad ter beschikking moet staan aan goederen die onmisbaar zijn voor het levensonderhoud en nuttig voor Polis of huishouding, of anders bezitsverkrijging ervoor zorgt dat deze beschikbaar wordt

• 48 1256 b 39 Hiermee is duidelijk geworden dat er voor bestuurders zij het van hun huishouden of van een Pools een natuurlijke bezit te krijgen in bestaat, en waarom dit zo is

.

9 Geld

• 49 1256 b 40 Er is nog een andere vorm van bezitsverkrijging, die men bij voorkeur en terecht aanduidt met de term    vermogensvorming 

27-10-21  GELD is een ruilmiddel.

27-10-21  Er is sprake van BEZITSVORMING

27-10-21  Er is sprake van VERMOGENSVORMING

• 49 1257 a 1 Aan vermogensvorming  ligt het dat mensen denken dat rijkdom en bezit geen grens kennen
• 49 1257 a 7 Elk bezit heeft 2 soorten gebruik:
  •      eigenlijk gebruik: bijvoorbeeld schoeisel dragen
  • oneigenlijk gebruik: bijvoorbeeld schoeisel verhandelen
• 49 1257 a 18 Vermogensvorming door handel heeft geen natuurlijke grondslag
• 49 1257 a 32 Toen door invoer van goederen waaraan mijn tekort kwam en uitvoer van goederen die men te over had het buitenlands handelsverkeer toenam, ging men noodgedwongen over tot het gebruik van      geld
• 50 1257 a 35 De goederen waaraan van nature behoefte bestond waren niet allemaal makkelijk te verslepen, vandaar dat mensen afspraken voor het ruilverkeer iets te bieden in een van elkaar aan te nemen dat tegelijk gebruikswaarde had en zich in het dagelijks leven gemakkelijk liet hanteren, zoals ijzer, zilver en dergelijke. Eerst paste ze dit eenvoudig af naar grootte en gewicht, later sloegen ze er om zich het meten te besparen een stempel in als aanduiding van de hoeveelheid
• 50 1257 b 1 Toen eenmaal als uitvloeisel van de handel in noodzakelijke levensbehoeften geld was ingevoerd, is de andere soort vermogensvorming ontstaan,
  • die van de handel: eerst vermoedelijk in alle eenvoud, later,
  • toen de ervaring had geleerd uit welke bronnen en hoe ruilhandel de meeste winstgevend, meer vakmatig
• 50 1257 b 10 Soms beschouwt men daarentegen geldt als loos, louter conventie zonder natuurlijke realiteit

01-09-2021 Geld in de woestijn i.p.v. water

• 50 1257 b 25 […] Want geld is het eerste beginsel en laatste eindpunt van handel

•  51 1257 b 33 […] iedereen die zich met vermogensvorming bezighoudt probeert zijn kapitaal tot in het oneindige te vergroten
• 51 1257 b 41 Deze instelling is te verklaren, doordat mensen zich druk maken over levensbehoud maar niet over goed leven
• 51 1258 a1 Omdat deze begeerte geen grenzen kent begeren zij op de middelen om haar te bevredigen onbegrensd.
  • Maar wie er op uit is ook goed te leven zoekt wat vereist is voor lichamelijk genieten, en omdat ze zien dat op dit gelegen is in bezit is het gevolg dat al hun doen en laten draait om geld verdienen
  • hierdoor is de tweede soort vermogensvorming opgekomen:
    • omdat genot berust op overvloed zoeken zij naar de kunst de vereiste overvloed voor te brengen, en als hun dit niet door vermogensvorming lukt proberen zij dit met behulp van een andere bron, waarbij ze elk vermogen aanwenden op een manier die niet de natuurlijke is.
    • De functie van dapperheid is niet geld voor te brengen, maar durf; net zomin als van geneeskunde of krijgskunst: dat is gezondheid respectievelijk de overwinning.
    • Deze mensen maken van al deze vaardigheden een manier om geld te maken, alsof dit het ene doel is waarop alles moet aansturen

.

10 Winst

• 52 1258 a 34 Maar bezit moet als gezegd bij uitstek de natuurlijke grondslag vormen: het is de taak van de natuur het pasgeborenevoedsel te verschaffen; voor elk levend wezen dient een restant van hetgeen ruiten wordt geboren als voedsel.
  • /// JST Vandaar dat het in de natuurlijke aard van alle levende wezens ligt bezit te vormen uit gewassen en dieren

02-10-2021 Voor de mens spreken we dan van noodzakelijke levensbehoeften

02-10-2021 grenzeloos?

27-10-2021 WINST maken is een doel op zich geworden “… voor de aandeelhouders … , niet voor een algemeen welzijn “

27-10-2021 Is het goede leven == het algemeen welzijn ?   Ja, OPENBARE VOORZIENINGEN zoals een weg of een ziekenhuis zijn voorbeelden van een algemene maatschappelijke voorziening die voor alle inwoners van een wijk / dorp / stad / land / werelddeel profijt opleveren.

• 53 1258 b 3 Bij woeker zit de vermogensaanwas alleen in geld, niet in hetgeen waarvoor geld is uitgevonden:
  • geld is er gekomen voor goederenverkeer,       rente  vermeerderd alleen geld.
  • NOOT 60
    • het Griekse woord voor rente (tokos) betekent in het algemeen wat men baart
  • Daaraan ontleent haar naam “voortbrengsel” ook: wat voortgebracht wordt lijkt op hetgeen waardoor het wordt voortgebracht.
  • Rente is geld van geld, en daarmee de meest tegennatuurlijke vorm van bezitsvorming

27-10-2021 De American Dream – met een dubbeltje miljonair worden. Voor iedereen een koelkast en cola = welvaart.  Europa wordt steeds meer en meer een neoliberale samenleving, naar het voorbeeld van de Verenigde Staten

.

11 Vermogen en monopolie

• 53 1258 b 12 Factoren bij bezitvorming die bepalend zijn voor het gebruik zijn ervaring
  • met de vraag welke veestapel waar en onder welke voorwaarden de meeste winst geeft,
    • bijvoorbeeld wat voor soort paarden, runderen, schapen of andere dieren: het vereist ondervinding te weten welke hiervan in vergelijking met anderen het meest winstgevend is en wat voor soort in wat voor omgeving; de ene gedijt beter hier, de andere daar. Dan ervaring met landbouw, zij het akkerbouw dan wel tuinbouw, en met bijen deelt en het fokken van alle zwemmende of gevleugelde dieren die middelen van bestaan kunnen opleveren

02-09-2021 Verschil tussen noodzakelijke en niet-noodzakelijke goederen. Door BTW constructie van de overheid zodanig een staat inrichten dat de noodzakelijke levensvoorwaarden  gewaarborgd zijn

• 53 1258 21 Bezitvorming door ruilhandel is in de eerste plaats handel overzee, die uit drie onderdelen bestaat:
  • rederij, transport en verkoop, waarvan het een veiliger is maar het andere meer winstgevend. Op de tweede plaats komt uit lenen tegen rente, op de derde loondienst, waaronder zowel ongeschoolde lichamelijke arbeid valt als het ambacht van de vakman
• 53 1258 28 Tussen bezitvorming door ruilhandel en de eigenlijke, natuurlijke vorm ligt nog een derde vorm die van beide iets weg heeft: die welke haar producten uit de aarde wint of uit wat de aarde voortbrengt niet aan eetbare waren maar aan goederen die voor andere doeleinden zijn te gebruiken, zoals hout kappen en alle mijnbouw
• 54 1259 a 10 Zo is er de anekdote van Thales van Milete over [bg_collapse view=”link” color=”#4a4949″ collapse_text=”Toen mensen de spot met hem dreven omdat hij arm was en hem voorhielden hoe nutteloos filosofie is heeft hij, alle olijf Perzen gehuurd. Toen het tijd werd voor de oogst en er opeens een grote vraag naar ontstond, kon hij ze zo duur verhuren als hij wilde. Zo verdiende hij veel geld en liet zien dat een filosoof als hij wil makkelijker rijk kan worden, maar dat dit niet is waar het een filosoof om is te doen” expand_text=”het huren van olijfpersen” ] [/bg_collapse]

27-10-2021 Een monopolie hoeft niet per definitie slecht te zijn. Zie als voorbeeld NS en ProRail. Sommige (vele?) zaken kunnen beter niet aan de markt worden overgelaten.

.

12 Man en vader

• 55 1259 b 1 Gezag over een vrouw is als gezag in een polis, gezag over kinderen is als dat van een vorst:
  • het mannelijke element is van nature, mijn ouders tegennatuurlijke verhoudingen, beter geschikt om leiding te geven dan het vrouwelijke,
  • en het oudere, volgroeide beter dan het jongere onvolgroeide
• NOOT 68
  • Volgens Herodotus liet de Egyptische farao Amasis een gouden voetwasbak tot godenbeeld omsmelten: toen zijn onderdanen dit beeld aan barend vertelde hij hun dat ze nu datgene verkeren waarin ze vroeger hadden gespuugd en geplast

.

Vrije en slaaf

• 57 1260 a 7 De meeste gevallen van leiden en zich laten leiden hebben […] een natuurlijke grondslag
• 57 1259 a 12
  • Een slaaf mist ieder vermogen tot overleg
  • Bij het vrouwelijke element is het aanwezig maar niet beslissend
  • Bij een kind is het aanwezig maar onvoldragen
• 57 1259 a 14 Net zo staat het met goede karaktereigenschappen: allemaal moeten ze hierin delen, maar niet allemaal op dezelfde manier – alleen voor zoveel als elk nodig heeft voor zijn taak. Vandaar dat een regeerder de voortreffelijkheid van karakter in alle opzichten moet bezitten: ieder werk is zonder voorbehoud het eigendom van de bouwmeester, en zo’n bouwmeester is de rede. Anderen hoeven elk maar zoveel ervan te hebben als hun taak vereist
• 57 1259 1260 a 20 Hiermee is duidelijk geworden dat voortreffelijkheid van karakter en eigenschap is van alle genoemde personen, en dat man en vrouw niet dezelfde soort zelfbeheersing hebben en anders dan zo kwaad is bedacht, ook niet dezelfde moed en rechtvaardigheid: er is een vorm van moed die bij regeren hoort en een die hoort bij dienen, en hetzelfde geldt voor andere eigenschappen

02-09-2021 Bij Socrates is het verschil tussen leiding geven bij man en vrouw dus niet aanwezig. Aristoteles is dus een aanhanger van het patriarchaat.

• 57 1260 a 30 “stilzwijgen siert een vrouw“
• 58 1260 a 37 […] kan men de vraag stellen of ook handwerkslieden voortreffelijkheid van karakter moeten bezitten
• 58 1260 a 42 […] een slaaf is van nature dienstbaar, een schoenmaker of andere handwerksman niet

27-10-2021 Aristo teles

27-10-2021 Aristo craat