VI Instelling en behoud

VI Instelling en behoud van staatsvorm

---

bladzijde 248 tot en met 265 ( 17 bladzijden )

---

• 1 Democratie: vormen
• 2 Democratie: principes
• 3 Democratie : gelijkheid en meerderheid
• 4 Democratie: verschillende vormen
• 5 Democratie: behoud
• 6 Oligarchie: behoud
• 7 Oligarchie en krijgsmacht
• 8 Bestuursambten (beroepen)

Zie ook de inleiding bladzijde 246 / 247

.

1 Democratie: vormen

• 248 1316 b 40 Gegeven dat democratie net als andere staatsvormen zich in de praktijk in meerdere variaties manifesteert doen we er goed aan te onderzoeken wat nog onbesproken is gebleven, en in het bijzonder vast te stellen welke wijze van organisatie bevorderlijk is voor elke staatsvorm
• 248 1317 a 1 Ook moeten we combinaties van beraadslagende, uitvoerende en rechtsprekende macht bekijken
• 249 1317 a 15 Dit is niet genoeg: we moeten niet alleen vaststellen welk van deze staatsvormen voor een polis de beste is, maar ook hoe men deze en andere moet organiseren
• 249 1317 a 25 Er zijn door twee oorzaken verschillende typen van democratie:
  • Bevolkingen verschillen
    • De ene bevolking bestaat uit boeren 
    • De andere uit handarbeiders en dagloners
  • Verschillende elementen leveren naargelang van hun combinatie verschillende typen van democratie op

 

.

2 Democratie: principes

• • 250 1317 b 1 Grondbeginsel van een democratische staatsinrichting is vrijheid

08-06-2022

• vrijheid

• gelijkheid

• broederschap –> pas bij de Franse revolutie :: Nog nader uitwerken WAAROM  — gele hesjes

• • 250 1317 b 15 Eén van de kenmerken van     vrijheid   is dat men om de beurt wordt geregeerd en zelf regeert. Rechtvaardigheid in democratische zin bestaat namelijk in een gelijkheid op grond van aantal, niet van verdienste

  ---

  • 250 1317 b 20 Met betrekking tot democratische instellingen geldt:
    1. Verkiezing van alle bestuurders uit alle burgers
    2. Regering van allen over elke individuele burger en van elke individuele burger op zijn beurt over allen
    3. Loting voor bestuursambtenaren, zo niet voor alle dan toch voor die welke geen bijzondere ervaring of deskundigheid vereisen
    4. De kleinst mogelijke inkomens kwalificatie voor bestuursambten, of helemaal geen
    5. Een verbod dezelfde persoon een bestuur stamt tweemaal te laten bekleden ( met uitzondering van militaire functies)
    6. Korte zittingstermijn voor alle of zoveel mogelijk bestuursambten
    7. Lidmaatschap van rechtbanken voor alle burgers uit de hele bevolking, voor alle soorten zaken of althans voor de meeste en belangrijkste met de verst strekkende gevolgen
    8. Soevereiniteit van de volksvergadering
    9. Bezoldiging, liefst voor allen

  ---

  • 251 1318 a 1 Voor bestuursfuncties geldt dat ze geen van alle voor onbepaalde tijd zijn 

02-11-2021 Tien jaar Kok / Balkende / Rutte?

.

3 Democratie : gelijkheid en meerderheid

• 251 1318 a 15 Een volgend vraagstuk is hoe deze groepen de gewenste gelijkheid zullen verkrijgen. Moet men de vermogensklassen zo opdelen dat het vermogen van een groep van 500 rijken gelijk is aan dat van een groep van 1000 armen, en moeten deze 1000 dezelfde politieke macht hebben als die 500?
  • 252 1318 a 20 Het grootste     aantal     moet leidend zijn
  • 252 1318 a 20 Het grootste vermogen moet leidend zijn
• 252 1318 b 5 Hoe moeilijk het ook is over gelijkheid en rechtvaardigheid de waarheid te ontdekken, het is nog moeilijker mensen die de mogelijkheid hebben zich te verrijken van deze waarheid te overtuigen. Het zijn altijd de zwakkeren die streven naar gelijkheid en rechtvaardigheid, de sterkeren malen daar niet om

.

4 Democratie: verschillende vormen

• 253 1318 b 20 De meeste mensen streven namelijk liever naar geldelijk gewin dan naar eer

03-11-2021 Het idee dat iemand rijk kan worden zonder een ander te benadelen . . .

• 254 1318 b 30 […] dat alle burgers de bestuurders kiezen, controle uit te oefenen en rechtspreken, maar dat de hoogste bestuursfuncties worden bekleed door personen gekozen op grond van een inkomens kwalificatie: hoe hoger de functie hogere inkomens kwalificatie
• 254 1318 b 35 Dan kan men er zeker van zijn dat wie aldus wordt bestuurd goed wordt bestuurd, want de bestuursambtenaren zullen steeds in handen van de beste zijn, terwijl het volk hiermee instemt en jegens vooraanstaanden geen afgunst koestert

• 254 1319 a 5 Zo zal het resultaat hiervan de situatie zijn die een staatsinrichting het meest en goede komt, namelijk dat  vooraanstaanden regeren zonder zich te misdragen, terwijl het volk in geen enkel opzicht tekort wordt gedaan
• 254 1318 a 10 […] een verbod meer land te bezitten dan een bepaalde limiet […]

---

• • • 255       bevolkingsgroepen       in een democratie:
      • boeren
      • veehouders
      • handarbeiders / marktkooplui / dagloners
      • /// JST elite

---

• 255 1319 a 35 Waar het land ver van de stad afligt is het gemakkelijk een goede democratie of Politea te vestigen: het volk is daar gedwongen ver weg op het land te wonen,
  • met als gevolg dat (zelfs al is er een grote groep stadsvolk)
  • in deze democratieën bij ontstentenis van de op het land levende bevolking
  • geen volksvergaderingen hoeven te worden gehouden
• 256 1319 b 15 Zo proberen volksleiders het dus gewoonlijk in te richten. Maar het verdient de voorkeur nieuwe burgers slechts toe te laten tot het moment dat de volksmassa de aanzienlijke en middenklasse numeriek net overtreft, en het daarbij te laten
• 256 1319 b 30 Bovendien lijken ook de maatregelen van tirannen allemaal kenmerkend voor democratie, dat wil zeggen ongebondenheid van slaven, van vrouwen en van kinderen, en de vrijheid die ieder leeft zoals hij wil

.

5 Democratie: behoud

• 256 1319 b 35 […] is niet de totstandbrenging de belangrijkste opgave, laat staan de enige, maar veel eer hoe de staatsinrichting in stand te houden
• 257 1320 a 5 Men moet bedenken dat niet alles wat een staat de meest radicale vorm van democratie of oligarchie bezorgd, werkelijk democratisch respectievelijk oligarchisch is, maar alleen datgene wat voor de grootste continuïteit zorgt

---

• 257 1320 a 20 Extreme democratieën hebben een grote bevolking. Het is lastig deze aan de volksvergadering deel te laten nemen zonder bezoldiging. Daar waar geen staatsinkomsten zijn, is zulke bezoldiging nadelig voor aanzienlijke, ons wordt onvermijdelijk door directe belastingen, confiscatie en partijdige rechtbanken op hen verhaald; dit heeft al menige democratie en val gebracht
• 258 1320 a 31 Waar wel staatsinkomsten zijn moet men niet doen wat volksleiders nu doen:
  • overschotten verdelen onder het volk.
  • Nauwelijks heeft het volk deze ontvangen of het vraagt alweer om hetzelfde.
  • Zulke armenzorg verdwijnt in de spreekwoordelijke “bodemloze put”
• 258 1320 a 35 Wie werkelijk democratisch gezind is moet ervoor zorgen dat het volk niet al te behoeftig is, want dat is de oorzaak van de kwade kanten van de democratie

23-11-2021 Dus een basisinkomen

• 258 1320 a 35 De inwoners van Tarente stellen hun grondbezit open voor onbemiddelde tot gemeenschappelijk gebruik en winnen zoden wel gezindheid van het volk

05-11-2021 rijkdom werd in de oudheid dus verkregen door landbouw

.

6 Oligarchie: behoud

• 259 1320 b 20 Men moet een oligarchie uit de tegengestelde bestanddelen opbouwen zodat elke vorm van oligarchie correspondeert met een vorm van democratie die haar tegendeel is, te beginnen met de meest evenwichtige, die eerste vorm van oligarchie
• 259 1320 b 25 Dit is de vorm die die dicht bij de zogeheten Politea ligt
• 259 1320 b 26 Hier moet men de vermogens kwalificatie splitsen in een hogere en een lagere:
  • vermogenskwalificatie (een “rijbewijs” om te kunnen regeren)
    • de lagere vermogenskwalificatie geven dan toegang tot onmisbare bestuurlijke functies (kabinet?)
    • de hogere  vermogenskwalificatie op meer gezaghebbende (politiechef?)
  • wie de vermogenskwalificatie haalt heeft recht op deelname aan de regering

---

• 259 1320 b 35 De tegenhanger van de extreme vorm van democratie is een oligarchie die het karakter heeft van een familiedynastie en sterk lijkt op een tirannie
  • Dit is de slechtste vorm van staatsinrichting
• 259 1321 a 3 In een democratie is over het algemeen het bevolkingsaantal datgene wat ze in stand houdt;
  • dat is de tegenhanger van recht dat op verdienste is gebaseerd.
  • Het valt in te zien dat een oligarchie haar behoud moet danken aan goede organisatie

.

7 Oligarchie en krijgsmacht

• 260 1321 a 5 Zoals de bevolking globaal uit vier groepen bestaat (boeren, handwerkslieden,  kooplui en dagloners)
  • zo zijn er ook vier groepen nuttig voor oorlog: ruiterij, zwaarbewapenden, licht bewapenden en vloot.
    • Daarom zijn daar waar een landstreek geschikt is voor ruiterij de natuurlijke omstandigheden gunstig om een krachtige oligarchie te vestigen
    • De bewoners hebben deze ruiterij namelijk nodig voor hun veiligheid, en alleen mensen met een groot vermogen kunnen zich veroorloven paarden te houden

8 Bestuursambten (beroepen)

• 261 1321 b 5 Er zijn bestuursambten die onmisbaar zijn, zonder welke een stad niet kan bestaan; en er zijn er die bijdragen tot orde en goed gedrag; zonder deze kan een stad onmogelijk goed functioneren

06-11-2021 politie?

• 261 1321 b 15 Onder de onmisbare bestuursambten valt allereerste zorg voor de markt, waar een bepaalde functionaris toezicht moet houden op overeenkomsten en ordelijk verloop. In bijna alle staten is het immers nodig goederen te kopen en te verkopen om te voorzien in elkaars behoefte aan middelen van bestaan

08-11-2021 voorloper van de K v K? Of “de overheid”?

• 262 1321 b 30 Een verwant onmisbaar ambt omvat dezelfde taken, maar nu in het gebied buiten de stad en op het platteland.
  • Deze ambtenaren noemt men al naargelang de situatie “veldwachters “of “boswachters “
• 262 1321 b 35 Dit zijn dus 3 toezichthoudende functies
  • Een heel ander bestuursambt zorg voor inning van staatsinkomsten, beheert deze en bedeelt ze toe aan elke afzonderlijke dienst
  • Deze personen noemt men ontvangers en thesauriers (schatkistbewaarder)
  • Ook is er een bestuurlijk orgaan waar men privé-overeenkomsten en beslissingen van de rechtbanken laten registreren

• 263 1322 a 1 […] het ambt dat tot taak heeft heet volgens over veroordeelden ten uitvoer te brengen
• 263 1322 a 10 Bovendien verdient het de voorkeur dat sommige vonnissen telkens door andere functionarissen ten uitvoer worden gebracht
• 263 1322 a a 27 Bewakers moeten op plaatsen waar een organisatie van grenswachten bestaat uit de gelederen der jongeren komen, en deels uit de gelederen der bestuurders; en deze verantwoordelijkheid moet bij toerbeurt worden uitgeoefend

26-11-2021 dit in verband met corruptie, tegenwoordig dus een VOG Voor een (nieuwe) baan is vaak een Verklaring Omtrent het Gedrag nodig.

• 264 1322 a 35 Bestuursambten die te maken hebben met bescherming van de stad, en alle functies die zijn gesteld voor militaire doeleinden
• 264 1322 a 35 Zowel in oorlog als in vredestijd moeten er evenzeer bestuurders verantwoordelijk zijn
  • […] voor bewaking van poorten en muren van de stad als voor inspectie en militaire organisatie van de burgers
  • […] generaals en legeraanvoerders […]

• 264 1322 b 10 […] moet er onontkoombaar een ander ambt zijn om de afrekening in ontvangst nemen te controleren, zonder dat dit zelf enige andere taak heeft. men geeft hieraan verschillende benamingen: accountants, boekhouders, inspecteurs en deurwaarders

• 264 1322 15 regering / kabinet / raad
  • Naast al deze ambten staat het bestuur zand dat bij uitstek macht over alles uitoefent:
    • Op de ene plaats wordt dit wegens het preadvies dat ze uitbrengen college van pre-adviseurs genoemd,
    • maar waar een democratie is, bij voorkeur Raad

• 264 1322 b 20 Een andere soort functie is de zorg voor religieuze aangelegenheden
  • NOOT 54
    • In de Griekse wereld gold een goede verhouding tot de goden als van cruciaal belang voor de gemeenschap. De uitoefening van de eredienst door middel van religieuze festiviteiten was een zaak van de polis veel eer dan van individuele burgers

• 265 1322 b 30 Kort samengevat betreffen onmisbare functies de volgende taken:
  1. 1. religieuze aangelegenheden
     2. militaire zaken
     3. staatsinkomsten en staatsuitgaven
     4. markt
     5. binnenstad
     6. havens
     7. platteland
     8. rechtbanken
     9. registratie van overeenkomsten
     10. tenuitvoerlegging van vonnissen
     11. bewakingsdienst
     12. diensten voor begroting en financiële controle
     13. diensten voor toezicht op bestuursambtenaren
     14. functies in verband met de instantie die beraadslaagt over het algemeen belang

 

• 265 1323 a 1 Speciaal voorbehouden aan grote steden maar betrekkelijk veel vrije tijd is en een grote mate van welvaart, zijn de functies van toezichthouder op vrouwen, wetsbewaarder, kinderenopzichter, leider van het gymnasium
  • NOOT 56
    • Het gymnasion (oorspronkelijk sportschool en trainingsinstituut voor burgers) ontwikkelde zich van de vierde eeuw v C ook tot intellectueel centrum van de polis