laatste wijziging: 07-05-2022

5 Van de ene democratie naar de andere

Bladzijde 123 tot en met 143

Het regime waarin we leven is democratisch, maar worden we wel de democratisch bestuurd? Al eerder heeft Rosanvallon aangegeven, dat de democratieën vrijwel per definitie onvolkomen zijn. Het is werk in uitvoering. En het zwaartepunt is gaan verschuiven, meent Rosanvallon, van de band tussen vertegenwoordigers en vertegenwoordigden naar die tussen bestuurders en bestuurden. Het accent in dit werk ligt dan ook op het toenemende belang van de uitvoerende macht. Het democratisch tekort gaat erom, dat burgers zich minder gehoord voelen, dat ministers hun verantwoordelijkheid niet nemen. Over dit aspect van de politiek is nog nooit nagedacht. In veel landen ziet Rosanvallon deze tendens. Grenzen stellen en controle uitoefenen over de uitvoerende macht staat hier dan ook ter discussie.

Wie staat er aan het hoofd van de uitvoerende macht en hoe wordt deze persoon beoordeeld? Een korte geschiedenis van dit fenomeen volgt. Bestuursorganen werden steeds anders geformeerd dan parlementen. Zoals de plaats van de macht “leeg” wordt genoemd, dient ook de rechtsstaat gestoeld te zijn op de niet-dominante macht van de onpersoonlijke regel. Het volk-wetgever is de naamloze bron van alle macht.

Rosanvallon gaat op zoek naar een manier om de democratie te verbeteren en doet voorstellen op de vier aspecten die hij ziet: die van