6 Het populisme denken

Bladzijde 145 tot en met 157

6.1 Het onvindbare volk

• 145 Volgens sommige denkers is het volk in de eerste plaats een actieve historische kracht.

14-05-2022 De “staat” wordt gezien als een (ondeelbaar) lichaam            1 volk / 1 rijk / 1 leider principe

• 146 In een democratie heeft het valt immers geen vorm meer: het wordt feitelijk een getal

Volkssoevereiniteit is een basisuitgangspunt voor democratie dat door vrijwel alle betrokkenen wordt gewaardeerd. Daartegenover lokt het woord populisme heel verschillende reacties op, meestal negatieve. Probleem is, dat ‘het volk’ een onbepaalde kracht is. Het is niet een vindbaar subject. De vertegenwoordiger van het volk, is dat dan een fictieve persoon? En wat is de eigenlijke rechtvaardiging van het vertegenwoordigende systeem?

6.2 Het volk vertegenwoordigen

• 147 Om deze aporie (puzzel) op te lossen zal het proces van democratische vertegenwoordiging moeten overgaan tot de vorming van een fictief volk in de  juridische betekenis van het woord, ter vervanging van een werkelijk volk dat dus een onvindbaar en onvoorstelbaar is
• 147 We moeten dus uitgaan van het feit dat de geschiedenis van de democratie die van een dubbele onbepaaldheid is, zoals blijkt uit de moeite die  het kost om precies vast te stellen welke plaats het referendum onder de democratische uitdrukkingsmiddelen moet innemen
• 148 Maar er is ook #

Rosanvallon ziet een groeiende democratische veeleisendheid van burgers, een groeiende ongelijkheid en separatisme. Reden genoeg voor hem om aandacht aan het begrip populisme te besteden, met de bestendige bedoeling het democratisch functioneren te helpen verbeteren.

6.3 Het populisme denken om de democratie beter te verwezenlijken

• 149 Populisme wordt hier gezien als een perverse interpretatie van het vertegenwoordigende ideaal, evenals het totalitarisme dat is.

6.4 De drievoudige populistische simplificatie

• 151 Bij populisme is sprake van een drievoudige simplificatie.
  • 151 Allereerst een politieke en sociologische: het volk is een te definiëren subject. Afgescheiden van de rijken.
  • 152 Ten tweede een procedurele en institutionele simplificatie: de enige ware vorm van democratie is het referendum.
  • 152 Het derde punt is een simplificatie van de opvatting over het sociale weefsel van de maatschappij.

Het gaat de populisten niet de om de innerlijke kwaliteit van de maatschappelijke verhoudingen, maar steeds over identiteiten. Het goede van de echte inwoners van de natie.

De anderen als negatieve factoren, die er niet thuishoren.

Er is sprake van een wij/zij-denken Om kritiek te leveren vindt Rosanvallon het nodig om de democratie geheel opnieuw uit te vinden en daarvoor een project te starten.

6.5 Democratie complexer maken om haar te verwezenlijken

• 153 De democratie moet juist complexer worden
• 153 Rekenkundig : 51 ten opzichte van 49 % ( op basis van 40% kiezers . . . )
• 153 Voorstellingen / visies van “het volk”:
  • 153 Het sociale volk – gemeenschappen op basis van geschiedenis – vakbonden – dorpen
  • 154 Internet volk – twitter / facebook meningen
  • 154 Het volk als principe : klassen ?
  • 154 aleatoir volk (wisselvallig)
    • approximatief ( bij benadering)
• 154 Een volk dat met één stem spreekt, bestaat niet. Er moet meerstemmigheid zijn  

6.6 Democratie : overleg, interactie en de productie van een gemeenschapsleven

• 155 Democratie wordt tenslotte gedefinieerd als een kwaliteit 
  • verantwoording afleggen aan
• 156 Een democratie moet zinvol zijn
• 156 Daarom is de geschiedenis van de verzorgingsstaat, als onderdeel van de geschiedenis van de democratie, onlosmakelijk verbonden met die van het democratische regime

6.7 Wat het einde v d 19de eeuw ons kan leren

• 157 globalisering 
• 157 verzorgingsstaat 
• 157 Het streven naar een meer egalitaire samenleving 
• 157 rechtvaardigheid
• 157 gelijkheid