laatste wijziging: 07-06-2024
Sessie 2
Tweede avond:
- -1- Kuhn: Paradigma
- *** Definitie paradigma
- *** Anomalie : paradigma verandering
- *** Van de 100 wetenschappers zijn er 90 het er over eens dat . . .
- -2- Wittgenstein
- TO DO De kat ligt op de mat 201502
- twee werken
- Taal
- Woord
- Context
- Taalspelen
- -3- Linguïstische relativiteit
- -4- Descriptieve regels en regulatieve regels
- Descriptieve regels
- Regulatieve regels
- Constitutieve regels
- -5- Voetbal voorbeeld : buitenspel
- -6- Feit
- -7- Je kunt er verschillend tegenaan kijken 6+9 is 15
- pauze
- -8- Paradigma’s taal-spelen en speech-acts
- -9- Empirische wending in de jaren ’60 – Waarheid
- Instrumentalisme
- Contructivisme
- relativisme
- -10- Empirische wending: sociaal constructivisme
- Sociaal construct
- De symmetrie – eis
- -11- Bruno Latour (1)
- Splitting-and-inversion model
- -12- Latour (2) : kritiek op de moderne constitutie
- De context
- 1986 tweede wending
- -14- Bruno Latour (3) Fetisjisme en feitisjisme
- -15- Instituties
- Definitie van institutie
- Institutie kan verwijzen naar:
- 16 xxxxxx
- Eerste avond
- Tweede avond:
-1- Kuhn: Paradigma
.
*** Definitie paradigma
- TO DO : BEGRIPPEN
- Een paradigma is
- een conceptueel kader
- een denkraam
- paradigma’s zijn ontoetsbaar
- https://nl.wikipedia.org/wiki/Paradigma_(wetenschapsfilosofie)
- https://nl.wikipedia.org/wiki/Paradigm
- Een paradigma is
- Paradigma (taalkunde), benaming voor een groep verschijningsvormen van een of enkele woorden
- Paradigma (wetenschapsfilosofie), wetenschap in filosofie
- https://janux.nl/wp/2021/09-kuhn-structuur-v-wetenschappelijke-revoluties/
- Paradigma en revolutie
- Paradigma’s zijn niet toetsbaar, ze bepalen wat als toetsing of feit geldt
.
*** Anomalie : paradigma verandering
- Anomalieën (afwijkingen van het paradigma) zetten het paradigma onder druk.
- Deze kunnen oorzaak zijn van een nieuw paradigma
- Als voorbeeld Copernicus: de zon staat zijn centraal, en niet de aarde
- volgens Kuhn is wetenschap een sociaal proces
- Deze kunnen oorzaak zijn van een nieuw paradigma
*** Van de 100 wetenschappers zijn er 90 het er over eens dat . . .
.
2 Wittgenstein
https://janux.nl/wp/wittgenstein/woorden-maken-volzinnen/
TO DO De kat ligt op de mat 201502
.
twee werken: Tractatus en Onderzoekingen
Taal
Woord
Context
Taalspelen
- https://janux.nl/wp/filo/700-de-20e-eeuw-1900-2000/745-wittgenstein-1889-1951/747-filosofische-onderzoekingen/747a-de-betekenis-van-het-woord-spel/
-3- Linguïstische relativiteit
- Het begrip “bubbel”
- Je kijkt met een bepaalde bril naar de werkelijkheid
- .
- .
- .
-4- Descriptieve regels en regulatieve regels
Taal is “regel geleid”
Descriptieve regels
- Voorbeeld: Natuurwetten
Regulatieve regels
- Voorbeeld: verkeersregels, omgangsvormen
Constitutieve regels
- Voorbeeld:
- iets wat nog niet bestond
- schaak bestaat bij de gratie van de spelregels
-5- Voetbal voorbeeld : buitenspel
– voetbalveld voorbeeld
Feit : regels
En
Feit : spel (buitenspel)
-6- Feit
– X
– X
De zon komt op in het oosten
Afspraak :
- wat is het oosten?
- Afspraak zon draait om de aarde
15 shawal 1445
-7- Je kunt er verschillend tegenaan kijken 6+9 is 15
pauze
-8- Paradigma’s taal-spelen en speech-acts
- Wij CONSTRUEREN de wereld
- Er is dus altijd sprake van een bepaalde CONTEXT
- Er is een natuurwetenschappelijke werekelijkheid
- Er is een “ding an sich”
-9- Empirische wending in de jaren ’60 – Waarheid
Instrumentalisme
Contructivisme
relativisme
- De status van de wetenschap verandert
- Wetenschap is voortschrijdend inzicht
- TO DO : SSK WOOLGAR
- Waarheid
-10- Empirische wending: sociaal constructivisme
- Niet het resultaat, maar het proces
Sociaal construct
De symmetrie – eis
-11- Bruno Latour (1)
- Bruno Latour(Beaune (Côte-d’Or), 22 juni 1947 – Parijs, 9 oktober 2022) was een Frans socioloog en filosoof die zich voornamelijk bezighield met wetenschapssociologie en technieksociologie.
@@@@@ Geen onderscheid tussen waar en onwaar !!!
- Als ##
Splitting-and-inversion model
- Kant-en-klare wetenschap ##
- NB Het woord “Feit” stamt af van het Franse woord “fait” (gemaakt) en het ##
#### Feiten worden gemaakt / geconstrueerd
-12- Latour (2) : kritiek op de moderne constitutie
De context
1986 tweede wending
-14- Bruno Latour (3) Fetisjisme en feitisjisme
- Latour bestrijd het idee van een vaststaande wetenschap
- Zowel religie als wetenschap zijn taalspelen
- Het onderscheid ##
- Maar het gaat ##
- De rechter:
- Een rechter handelt ##
- Hij kent de ##
- Gelooft de rechter ##
Definitie van institutie
Institutie kan verwijzen naar:
- Organisatie
- Institutie (calvinisme), een geloofsboek
- Sociale institutie, een sociologische term
- Een sociale institutie, of kortweg institutieals de context duidelijk is, is een formele of informele regel die individueel gedrag, en de interactie tussen individuen binnen een groep[1]
- Een andere mogelijke definitie is een algemeen ingeslepen, collectief gedragspatroon, dat zich historisch heeft ontwikkeld, en dat het handelen van de mens modelleert
- Sociale instituties zijn noodzakelijk in een samenleving mensen gaan dan voorspelbaar met elkaar om.
- Instituties zorgen voor stabiliteit tussen mensen, maar zijn tegelijk ook beperkend, omdat het individu binnen een institutie vaste patronen moet volgen. Deze beperkingen vormen de sociale structuur, door bepaald gedrag te verbieden of juist voor te schrijven. Het zijn de spelregels van een samenleving die de onzekerhedenmoeten verminderen, die ontstaan bij interacties en uitwisseling. Hiermee brengen instituties stabiliteit in de samenleving, wat overigens niet betekent dat bestaande instituties de meest doeltreffende structuur bieden. Instituties bepalen, samen met de omgevingsfactoren, in belangrijke mate de ontplooiingsmogelijkheden (gedragsvrijheid) voor het individu binnen een samenleving.
- Er bestaan formele instituties (wetten) en informele instituties (gewoonten) , soms met elkaar gecombineerd, zoals in de institutie huwelijk.
- Sociale instituties hebben vaak een lange traditie.
- Ze kunnen echter wel veranderen; zo is het huwelijk – oorspronkelijk alleen toegestaan tussen een man en een vrouw – in veel landen veranderd, zodat het een verbintenis is geworden tussen twee mensen, ongeacht hun geslacht.
- Instituties worden ervaren als gegeven feiten, die door de samenleving aan individuen zijn opgelegd.
-16- Waarheid, vertrouwen en gezag (1)
- Waarheid, ##
- “nep”
- “nepnieuws”
- “nep wetenschap”
Waarheid
Vertrouwen
Gezag
-17- Waarheid, vertrouwen en gezag (2)
- Het begrip “echt”
- “echt goud”
- x
%%%%% Een afspraak die je met elkaar maakt
-18- Kwakzalverij
- X
- X
- x
Eerste avond
Woensdag 24 april 2024
Eerste avond: Waarheid & feiten in het post-truth tijdperk
– over kennis, vooruitgang & wetenschap
- De wetenschappelijke revolutie (16e-18eeeuw) luidde een nieuwe methode in om tot ware kennis te komen. We zouden onze oordelen niet moeten baseren op religieuze geschriften, filosofische dogma’s of algemeen geaccepteerde overtuigingen, maar op empirisch vastgestelde feiten en rationele bewijsvoering.
- In de 19eeeuw krijgt deze filosofie vorm in het positivisme, dat stelt dat elke bewering of theorie, die niet empirisch kan worden vastgesteld, onwetenschappelijk is. Het ideaal van objectiviteit vond ook ingang in de opkomende journalistiek, de rechtspraak, en tal van andere domeinen.
- Maar eind 19eeeuw, en helemaal in de 20e eeuw, krijgt deze visie op objectiviteit en ‘ware kennis’ te maken met kritiek. Post-moderne historici, linguïsten en sociologen relativeren het onderscheid tussen geloof en kennis, ideologie en wetenschap, pseudo-wetenschp en waarheid, subjectiviteit en objectiviteit, etc.
- Elk kennis-systeem is volgens hen mensenwerk, en dus een constructie, geen objectieve weergave van een waarnemer-onafhankelijke werkelijkheid.
- Binnen de academische wereld en de wetenschappen is dit inmiddels vrij algemeen geaccpeteerd, maar in de wereld van ‘de gewone man’ (M/V) een heikel thema.
- Sinds de opkomst van social medialeiden begrippen als nep-nieuws, alternatieve feiten, framing, fact-free politics en post-truth tot verwarring en polarisatie, en maakt men zich zorgen over anti-institutionelen en complot-theorieën.
- Want als alles een constructie is, kunnen we dan nog wel spreken over waarheid en feiten?
- Zijn journalistiek en wetenschap dan niet ook slechts ‘een mening’?
Tweede avond:
Zin & betekenis in een doelloos universum
– over religie, cultuur, kunst & literatuur
- Descartes (17e eeuw) had de wereld voorgesteld als dualistisch: het menselijk denken is intentioneel bewustzijn, de natuur volgt passief de natuurwetten. Dit dualistische wereldbeeld vormt de impliciete grondslag van het Verlichtingshumanisme. Dat wat de mens volgens Kant onderscheidt van de natuur is de Rede, het morele oordeelsvermogen, en het vermogen tot zingeving.
- Maar als alles buiten de mens onderworpen is aan onpersoonlijke natuurwetten, hoe is zingeving dan mogelijk in zo’n doel- en betekenisloos universum?
- Als reactie op het rationalisme en positivisme van de Verlichting ontstond de Romantiek. Het rationalistische wereldbeeld werd aangevuld met een organische kijk op de wereld, waarin ook subjectiviteit en gevoel een rol spelen. Alles, mens en natuur, zou verwikkeld zijn in een proces van zelf-verwerkelijking: zelf-ontplooing, ‘worden wie je bent’, authentiek zijn.
- Deze veronderstelde authenticiteit en autonomie wordt in de 19e en 20e eeuw gerelativeerd door nieuwe wetenschappelijke disciplines als de psychologie, sociologie en culturele antropologie.
- De mens zou veeleer een heteronoom dan een autonoom wezen zijn.
- Deze ‘decentrering van het subject’ leidde tot de post-moderne filosofie, die hieruit radicale conclusies trok: ‘de zin van het leven’ bestaat niet, er is geen authentiek ‘zelf’, taal wordt niet zozeer gesproken door de mens alswel dat de mens gevormd wordt door de taal, kunst en literatuur hebben geen inherente betekenis, het onderscheid tussen ‘hoge’ en ‘lage’ cultuur is gebaseerd op machtsverhoudingen, etc.
- Is het post-modernisme een vorm van nihilisme, of een poging om ons ontvankelijk te maken voor ‘het andere’?