2019

laatste wijziging: 25-04-2023

Meditaties – eerste tegenwerpingen

Bladzijde 137 tot en met 146

139 Met betrekking tot de uitspraak over de idee : “de idee is niet niets en het kan niet uit niets voortkomen“:
- Caterus vindt dat er sprake is van een dubbele betekenis:
  - […] want als ####
140 […] als ik uit mezelf voortkwam […] zou ik dus zelf god zijn
140 Maar als ik uit een ander (god) voortkom, zal ik uiteindelijk uitkomen bij datgene wat uit zichzelf voortkomt (god)

Antwoord 147 Descartes: De idee bestaat nooit buiten het intellect
Antwoord 150 […] heb ik (Descartes) mijn redenering er niet op gebaseerd
- - dat ik zag dat er in de zintuiglijk waarneembare dingen
  - een volgorde oftewel een opeenvolging van werkoorzaken was […]
- Antwoord 151 Een gevolg moet een oorzaak hebben, en deze oorzaak is weer een gevolg van . . .
- Antwoord 151 Als voorbeeld: ik heb een vader, die ook weer een vader had, die ook weer een vader had, et cetera.
- Antwoord 151 Ik kan niet bevatten […] hoe een oneindig aantal van zulke oorzaken elkaar van eeuwigheid zijn opgevolgd […] dat er niet één de eerste was
- Antwoord 151 Uit het feit dat ###
Antwoord 151 Vervolgens heb ik ###
Antwoord 151[…] volgens de wetten van de ware logica mogen we nooit ergens over vragen of het bestaat, tenzij we eerst begrijpen wat het is
Antwoord 152 Descartes: ik heb niet gezegd dat het onmogelijk is dat iets zijn eigen werkoorzaak is
Antwoord 152 Ik bedenk namelijk dat de #####

140 “Uit zichzelf” kan op twee manieren worden opgevat:
- 140 Ten eerste positief, namelijk uit zichzelf als door een oorzaak, ###
- 140 Ten tweede negatief, zodat het hetzelfde is als “niet door een ander”

141 Volgens Caterus zegt Descartes terecht: al wat ik helder en onderscheiden ken, dat is natuurlijk een waarachtig zijnde
- “Al wat ik denk is waar”

Antwoord 153 Met iets dat “uit zichzelf” voortkomt wordt bedoelt dat het geen oorzaak heeft
Antwoord 154 Dat god uit zichzelf voortkomt moet positief worden opgevat
- NOOT 28
  - In de scholastieke traditie verwijst “secundaire oorzaak” bijvoorbeeld naar ###
  - Als alomvattende tegenwoordige oorzaak is god de enige “primaire oorzaak“
Antwoord 155 Het lijkt mij echter ####

142 *** Maar: heb je wel heldere en onderscheiden kennis van een oneindig wezen?
- /// JST Een gezegde: “Het oneindige als oneindige is onbekend“
142 Caterus gaat er van uit dat bepaalde begrippen alleen bij wijze mensen bekend zijn

Antwoord 156 Er is onderscheid te maken tussen:
- onbegrensd
- oneindig
Antwoord 156 Met betrekking tot het begrip oneindig :
1. 1. Er is sprake van de formele hoedanigheid van het oneindige (Wat we begrijpen wat het is)
  2. Het ding dat oneindig is (Wat IS oneindig )
    - Het ding zelf dat oneindig is ###
Antwoord 156 Descartes geeft toe dat begrippen als god en oneindig voor de menselijke geest niet te bevatten zijn

143 St. Thomas redenering:
- Iets wat in de werkelijkheid en in het intellect bestaat, is groter dan iets wat alleen in het intellect bestaat
- Daaruit volgt
  - — aangezien na het begrijpen van de naam god, hij direct in het intellect bestaat —
  - dat hij ook in de werkelijkheid bestaat

nominalisme
- Het nominalisme is het kennistheoretische standpunt dat de termen waarmee de mens de werkelijkheid om zich heen benoemt, geen objectief bestaande reële entiteiten aanduiden, maar slechts woorden en namen zijn. Het nominalisme is een theologische/filosofische stroming uit de tweede helft van de middeleeuwen. Deze stroming binnen de metafysica acht de individuele dingen als werkelijk en niet de universele gestalte ervan. Niet de boomheid is werkelijk, maar de individuele boom. Dit heeft consequenties voor de Godsleer. Deze stroming beweerde dat het goede goed was omdat God het wil. De vrijheid van God wordt analoog gedacht aan die van mensen, waarbij gekozen kan worden uit een aantal mogelijkheden. Het nominalisme is een vroege stroming die het belang van de wil poneert.
empirisme

144 […] zelfs als gegeven wordt dat een uiterst volmaakt wezen door zijn naam alleen al zijn bestaan met zich meebrengt,
- dan volgt nochtans niet dat dat bestaan zelf in de wereld in feite iets is,
- maar alleen dat het begrip van het bestaan onverbrekelijk met het begrip van het hoogste wezen is verbonden

Antwoord 158 redenatie van Descartes
- Antwoord 158 Majorpremisse:
  - Datgene waarvan we helder en onderscheiden begrijpen
  - dat het tot de ware en onveranderlijke natuur – oftewel essentie – oftewel vorm – van een ding behoort,
  - DAT kunnen we naar waarheid van dat ding bevestigen
- Antwoord 158 Minorpremisse:
  - Nadat we voldoende zorgvuldig hebben onderzocht wat god is,
  - begrijpen we helder en onderscheiden dat het tot Zijn ware en onveranderlijke natuur behoort dat hij bestaat
- Antwoord 158 Conclusie:
  - Over god kunnen we naar waarheid bevestigen dat hij bestaat
Antwoord 158 De conclusie kan hier ###
Antwoord 158 Om het eerste deel van het probleem ###
- tussen mogelijk en noodzakelijk bestaan
Antwoord 159 Om vervolgens het tweede deel #####
- Bijvoorbeeld de som van een driehoek (deze heeft 3 hoeken) is 180 graden
- Bijvoorbeeld de som van een vierhoek (deze heeft 4 hoeken) is 360 graden
- Een vierhoek kun je met een diagonaal verdelen in twee driehoeken. De hoeken van een vierhoek moeten samen 360° zijn, omdat de hoeken van een driehoek bij elkaar 180° zijn en een vierhoek uit 2 driehoeken bestaat.
- /// JST De idee van een driehoek of vierhoek is de essentie van de vorm, zij is inherent aan deze vorm

Antwoord 159 Als ik echter bedenk dat het bestaan ###
Antwoord 160 Maar als we nu niet over ###
Antwoord 161 Ik geef zonder meer toe dat dit argument (het kan gezichtsbedrog zijn) met zich meebrengt ###