laatste wijziging: 14-07-2023

16 Keegan – 1ste wereldoorlog

 Auteur: Keegan, John
   Boek: De eerste wereldoorlog - 1914 1918  520 blz
Gelezen: 2023
   Voor: mezelf

John Keegan concentreert zich in dit boek op het grootste mysterie van het drama: de koppige voortzetting van de loopgravenoorlog.

De Eerste Wereldoorlog is een wereldbrand die in nevelen gehuld blijft. De vaststelling komt ironisch genoeg van John Keegan zelf, de historicus die er volgens velen tot dusver het best in is geslaagd die krankzinnige strijd tussen naties inzichtelijk te maken. Keegan, vermaard om een superieure reeks militair-historische studies, concentreert zich in dit boek met name op het grootste mysterie van het drama: de koppige voortzetting van de loopgravenoorlog. Wat hield de naties en hun legers gaande? Waarom waren de generaals niet vindingrijker in wat achteraf moet worden aangemerkt als een halfcriminele onderneming? Keegan beantwoordt deze vragen en geeft een genuanceerde beschrijving van de verschrikkingen aan het front.

Inhoud

9 Hoofdstuk 1 Een Europese tragedie. 1

16 Harmonie in Europa. 1

25 Een Europa van soldaten. 1

32 Hoofdstuk 2 Oorlogplannen. 1

58 Hoofdstuk 3 De crisis van 1914. 1

83 Hoofdstuk 4 De strijd aan de grenzen en aan de marne. 2

103 De strijd aan de grenzen. 2

108 De slag aan de Sambre. 2

115 De grote terugtocht 2

138 De missie van overste Hentsch. 2

147 Eerste Slag om Ieper 3

Hoofdstuk 5 Overwinning en nederlaag in het Oosten. 3

171 Galicië en Servië. 4

175 De gevechten bij Lemberg – Lviv. 4

182 De oorlogsvoering in het oosten. 4

184 De strijd om Warschau. 5

188 Winterse gevechten in Galicië en de karpaten. 5

197 Impasse: 1915. 5

209 De strategie van het westelijke front 5

 

 

.

9 Hoofdstuk 1 Een Europese tragedie

 

.

16 Harmonie in Europa

.

25 Een Europa van soldaten

Aanleiding : De Frans-Duitse Oorlog 1870-1871

https://nl.wikipedia.org/wiki/Frans-Duitse_Oorlog

map :

https://historiek.net/de-frans-duitse-oorlog-1870-1871/53193/

https://geschiedenis-winkel.nl/p/frans-duitse-oorlog-1870-1871/

.

32 Hoofdstuk 2 Oorlogsplannen

58 Hoofdstuk 3 De crisis van 1914

 

https://nl.wikipedia.org/wiki/Duitse_opmars_door_Belgi%C3%AB_tijdens_de_Eerste_Wereldoorlog

83 Hoofdstuk 4 De strijd aan de grenzen en aan de marne

103 De strijd aan de grenzen

 

108 De slag aan de Sambre

 

115 De grote terugtocht

De slag aan de marne

138 De missie van overste Hentsch

 

147 Eerste Slag om Ieper

 

https://en.wikipedia.org/wiki/First_Battle_of_Ypres

157 Hoofdstuk 5 Overwinning en nederlaag in het Oosten

 

 

157 Ruimte en tijd zijn cruciaal

https://nl.wikipedia.org/wiki/Triple_Entente

 

 

171 Galicië en Servië

 

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/fb/Kievan_Rus_en.jpg

https://en.wikipedia.org/wiki/Serbian_campaign

Op 28 juli 1914 begon het conflict met de Oostenrijks-Hongaarse invasie van Servië, gevolgd door de Duitse aanval op Frankrijk via België en Luxemburg en een Russische aanval op Duitsland.

175 De gevechten bij Lemberg – Lviv

 

https://nl.wikipedia.org/wiki/Slag_bij_Lemberg   Lviv

De Slag bij Lemberg, nu Lviv in Oekraïne, was een grote veldslag uit de Eerste Wereldoorlog aan het oostfront tussen het Russische Rijk en Oostenrijk-Hongarije in de Oostenrijkse provincie Galicië. De slag vond plaats van 23 augustus 1914 tot 11 september 1914. De slag eindigde met de inname van Lemberg door de Russen.

Een saillant is een uitstulping in een frontlijn of een navenant uitstulpende punt opgebouwd uit twee facen van een bastion. Dit heeft als voordeel dat men vanaf het saillant de aanvallers die de facen aanvallen langs opzij kan beschieten, en vanaf de facen de aanvallers van de saillant. Dit maakt een fort met saillanten veel veiliger en de aanleg van loopgraven voor de aanvaller onmogelijk.

182 De oorlogsvoering in het oosten

 

https://en.wikipedia.org/wiki/Eastern_Front_(World_War_I)

 

184 De strijd om Warschau

 

188 Winterse gevechten in Galicië en de karpaten

 

197 Hoofdstuk 6 Impasse: 1915

 

https://de.wikipedia.org/wiki/Erster_Weltkrieg#Kriegsjahr_1915

Duitsers: Machtsstrijd tussen : Falkenhayn – Hindenburg – Keizer Wilhelm II – Moltke

Fransen: French – Joffre – Petain

 

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/51/Western_front_1915-16.jpg

209 De strategie van het westelijke front

 

216 De strijd aan het westelijke front in 1915

 

Ondanks het defensieve karakter van de loopgraven leidde het tijdens de Eerste Wereldoorlog tot een zeer groot aantal slachtoffers, enerzijds door artilleriebombardementen van elkaars stellingen en anderzijds omdat iedere aanval inhield dat de soldaten uit hun loopgraven moesten komen. Door de grote schaal waarop men zich had ingegraven bleek het moeilijk om doorbraken te forceren en werden stellingen en posities keer op keer ingenomen en dan weer prijsgegeven.

229 Hoofdstuk 7 De oorlog buiten het westelijk front

 

230 De oorlog in de duitse kolonieen

 

De Duitse koloniën omvatten in 1914 een gebied van 2,3 miljoen km² (4,5 keer de grootte van Duitsland zelf), maar werden pas rendabel tegen de tijd dat de Eerste Wereldoorlog uitbrak. In deze oorlog werden buiten Oost-Afrika alle koloniën veroverd. Duitsland raakte met het Verdrag van Versailles in 1919 zijn koloniale rijk definitief kwijt.

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a8/Scramble-for-Africa-1880-1913.png

237 De kruisersoorlog

 

 

 

243 De oorlog in het zuiden en het oosten

 

https://isgeschiedenis.nl/nieuws/de-rol-van-het-ottomaanse-rijk-tijdens-de-eerste-wereldoorlog

De verhouding tussen Rusland en het Ottomaanse Rijk was al tijden lang gespannen, tijdens het bestaan van het Ottomaanse Rijk zijn er maar liefst elf Ottomaans-Russische oorlogen geweest. Na de Krimoorlog (1853-1856) bleven de strijdende partijen het oneens over de verdeling en gang van zaken in de Kaukasus.

https://nl.wikipedia.org/wiki/Midden-Oostenfront

261 Gallipoli

 

https://nl.wikipedia.org/wiki/Gallipoliveldtocht     25 april 1915 tot 9 januari 1916

De operatie was tot mislukken gedoemd, de strijdmachten konden het land niet binnentrekken. Het duurde maanden voor ze tot dit inzicht kwamen. Er vielen duizenden onnodige slachtoffers door de gevechten, maar ook door de enorme hitte in de zomermaanden en de ijzige kou in de winter. Bovendien had men de Ottomaanse weerstand danig onderschat.

De aanval liep op een catastrofe uit voor de geallieerden.

278 Servie en Saloniki

 

https://nl.wikipedia.org/wiki/Balkanfront

287 Hoofdstuk 8 Een jaar van zee- en veldslagen

 

Het begrip “dreadnought” voor de sterkste oorlogsschepen was omstreeks 1930 door allerlei technische ontwikkelingen zo goed als vervaagd. De Tweede Wereldoorlog ten slotte betekende de zwanenzang voor het slagschip. Het was niet opgewassen tegen luchtaanvallen. Van alle Dreadnoughts die ooit zijn gebouwd is alleen de USS Texas overgebleven, die heeft voor de VS in beide wereldoorlogen gevochten.

https://nl.wikipedia.org/wiki/Zeeslag_bij_Jutland

305 Offensieven aan drie fronten

 

310 1 Offensieven bij Verdun

 

https://nl.wikipedia.org/wiki/Slag_om_Verdun

 

 

318 De offensieven aan de Somme

 

https://nl.wikipedia.org/wiki/Slag_aan_de_Somme

Na de eerste snelle opmars van het Duitse leger in augustus en september 1914 was de strijd tegen de winter vastgelopen in een loopgravenoorlog of stellingenoorlog.

Om een uitweg te forceren uit deze afschuwelijke patstelling probeerden de gezamenlijke Franse en Britse legers een doorbraak te forceren. Als plaats van handeling werd gekozen voor de glooiende hoogvlakte ten noorden van de rivier de Somme vlak bij de plaatsen Albert en Péronne, goed 100 km ten noorden van de buitenwijken van Parijs.

Honderd jaar geleden, op 1 juli 1916, begon de Slag om de Somme, een veldslag die de bloedigste van de Eerste Wereldoorlog zou worden. Alleen al aan Britse zijde vielen op deze dag 19.240 slachtoffers – het grootste aantal slachtoffers dat één partij op één dag in welke veldslag uit de geschiedenis dan ook verloor. Alleen al in het eerste uur van de Slag verloor het Britse leger 30.000 man: dood of gewond. De veldslag zou ook vrijwel zinloos blijken te zijn. Op 18 november 1916 staakten de geallieerden de aanval. Terreinwinst was er nauwelijks geboekt, maar de tol was hoog: Het Verenigd Koninkrijk verloor 420.000 manschappen, Frankrijk 200.000 en Duitsland 450.000.

Tzaartank : https://web.archive.org/web/20080218044654/http://panzermodelkit.valka.cz/lebedaj.htm

333 –3- De oorlog elders en het offensief van Broesilov

 

https://nl.wikipedia.org/wiki/Broesilovoffensief

Het Broesilovoffensief werd gezien als de grootste maar tevens de duurste overwinning van het Russische leger. Het strategische doel van het offensief, namelijk de Duitsers dwingen hun offensief bij Verdun te staken en legers naar het oosten te verplaatsen, werd bereikt. Het Russische leger verloor echter tussen een half miljoen en een miljoen doden en krijgsgevangenen, hetgeen bijdroeg aan de onvrede en maatschappelijke ontwrichting die mede leidde tot het uitbreken van de Russische Revolutie.

344 Hoofdstuk 9 De ineenstorting van de legers

 

https://isgeschiedenis.nl/nieuws/10-uitvindingen-uit-de-eerste-wereldoorlog

  1. Vlammenwerpers
  2. Gifgas
  3. Lichtspoorkogels
  4. Luchtverkeersleiding
  5. Dieptebom
  6. Hydrofoon
  7. Vliegdekschepen
  8. Drones
  9. Mobiele röntgenapparatuur
  10. Maandverband

 

352 De stemming onder de combattanten

 

359  Franse muiterij

De Duitse bevelhebbers dachten dat de Hindenburglinie ondoordringbaar was. Desalniettemin lukte het de geallieerden door de linie te breken, door op grote schaal een nieuw wapen in te zetten: de tank. In november 1917 braken Britse tanks voor het eerst door de linie, nabij Cambrai. In september/oktober 1918 werd de linie definitief doorbroken tijdens het Amerikaanse Maas-Argonneoffensief. Na het 47 dagen durende offensief werd op 11 november de wapenstilstand van kracht.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog brak in mei 1917 muiterij uit onder het Franse leger, toen dit opdracht kreeg bij de beruchte Chemin des Dames het offensief te hervatten onder leiding van generaal Robert Nivelle waarbij in 5 dagen ruim 100.000 doden vielen. Het uitbreken van een revolutie zoals later dat jaar in Rusland zou plaatsgrijpen, kon met moeite worden voorkomen.

Vanaf september 1914 bezetten de Duitse troepen de heuvelrug. Tot in 1917 was het front hier tamelijk stabiel. De Duitse legereenheden profiteren van deze lange periode om de Chemin des Dames in een onneembare vesting te veranderen. Ze groeven zich in in de gewelven van een kalksteengroeve die ze zelf Drachenhöhle noemden, naar de rookwolken die ontsnapten uit de gangopeningen en die van veraf waren te zien. Deze naam werd later door de Fransen overgenomen: Caverne du Dragon.

De Franse generaal Nivelle wilde een eind maken aan deze stellingenoorlog en op 16 april 1917 lanceerde hij een groots opgezet offensief. Ondanks de deelname van de eerste Franse tanks (type Schneider) en intensieve artilleriebombardementen liep dit offensief uit op een grote ramp. Nivelle hield koppig vol en ten koste van veel mensenlevens wist hij in mei 1917 Craonne en het plateau de Californie slechts voor even in bezit te krijgen.

Deze opzienbarende nederlaag ondermijnde het moreel van de Franse troepen en leidde tot een muiterij die werd bezongen in het chanson de Craonne.

Nivelle werd aan de kant gezet en generaal Pétain nam het bevel over. Na het moreel van de troepen te hebben hersteld begon hij een beperkt, maar goed voorbereid gevecht wat er in resulteerde dat de heuvelrug in november 1917 in Franse handen kwam. Een verpletterend offensief van Duitse kant korte tijd later dreef de geallieerde legers zuidwaarts over de Marne. Een nieuw Frans offensief in juli 1918 leidde tot doorbreking van de vijandelijke linies. Op 10 oktober 1918 verlieten de Duitse troepen definitief de heuvelrug. Op de 13e werd Laon bevrijd.

 

 371 Revolutie in Rusland

 

Sovjet (‘raad’) is een aanduiding voor verschillende vertegenwoordigende organen in de Sovjet-Unie en enkele van haar opvolgerstaten. Oorspronkelijk had het begrip betrekking op lokale raden van arbeiders, boeren en soldaten aan het begin van de twintigste eeuw, gedurende de laatste jaren van de Romanov-dynastie.