laatste wijziging: 06-01-2019

701 1900 – 0000 : (Natuur)wetenschappen

Waarschijnlijk zijn er weinig documenten die een beter beeld geven van de sfeer van de eerste jaren van de afgelopen eeuw kan het door Philippe Marinetti geschreven en in Le Figaro van 20 februari 1909 afgedrukte oprichtingsmanifest van het futurisme.

Om er een fragment uit te citeren:
“We zullen de grote menigten bezingen, in beweging gebracht door werk, genot of oproer; wij zullen de veelkleurige en veel stemmige vloedgolven bezingen van de revoluties in de moderne hoofdsteden, We zullen de nachtelijke trillende gloed bezingen van arsenalen en werkplaatsen, in vlam gezet door felle elektrische manen . . . ”

Alom leefde in de tijd dat Marinetti dit schreef het besef dat er een nieuwe wereld in de maak was, dat de wereld op het punt stond een volkomen nieuwe gezicht te krijgen. Niet op zijn minst door de laatste technische ontwikkelingen oma maar ook door de enorme groei van de steden, de massaproductie en andere sociale en economische verschuivingen, zou de stabiele, gezapige en burgerlijke wereld van de vorige eeuwen plaatsmaken voor een wereld van snelheid, dynamiek, mobiliteit en communicatie over grote afstanden. De opwinding daarover was groot, en de verwachtingen over wat allemaal nog komen ging was hoog gespannen. Deze breuk met het verleden betekende ook dat de werkelijkheid opnieuw gedefinieerd en met eigen ogen bezien moest worden. Inderdaad deden de revolutionaire ontwikkelingen binnen de natuurwetenschap het klassieke fysische denken op zijn grondvesten wankelen. Op microniveau vervaagde het onderscheid tussen deeltjes-en golfverschijnselen. Door de ontwikkeling van de kwantumtheorie werd zo het corpusculaire werkelijkheidsbeeld ondergraven.

En door de tweede belangrijke ontwikkeling binnen de fysica gedurende eerste jaren van de vorige eeuw, die van Einsteins relativiteitstheorie, verloren ruimte en tijd het absolute karakter dat ze in Newton’s ontwerp van de wereld genoten. Zo werd langzaam aan het oude, statische wereldbeeld van de klassieke fysica verdrongen door het wereldbeeld van de moderne fysica.