774 1922 – 0000 Apel

Karl-Otto Apel stemt in met Habermas’ consensustheorie van geldigheid, maar onderscheidt zich hierin dat hij een laatste fundering voor mogelijk houdt. Zijn transcendentale pragmatiek wil aantonen dat er niet slechts universele maar ook noodzakelijke voorwaarden zijn voor de geldigheid van normen.

Het uitgangspunt wordt bij hem gevormd door de onherleidbare communicatiegemeenschap van mensen. Iedereen die een uitspraak doet en aanspraak maakt op geldigheid, moet impliciet de mogelijkheidsvoorwaarden van communicatie al hebben erkend, en hij kan deze niet loochenen zonder zichzelf tegen te spreken. de argumentatieprincipes bevatten tegelijk de grondslagen van een normatieve ethiek, omdat wie argumenteert, de regels voor interactie en samenwerking van mensen moeten hebben erkend.

Hierin berusten de fundamentele normen:

• De mensheid als werkelijke (reële) communicatiegemeenschap behouden
• Een ideale communicatiegemeenschap nastreven in maatschappelijke verhoudingen zonder dwang, die over alle redelijk te rechtvaardigen aanspraken van alle deelnemers een algemene consensus moet bewerkstelligen.