726f Fenomenologie : Intersubjectiviteit
Bronnen:
- https://nl.wikipedia.org/wiki/Intersubjectiviteit
Zoals al bij de sectie over ‘wereld’ vermeld werd, verdedigde Husserl een transcendentaal idealisme. Met betrekking tot de notie van intersubjectiviteit lijkt dit een probleem te vormen.
Als het bestaan van de dingen rondom de mens afhangt van zijn (persoonlijke) ervaring, houdt dat ook het bestaan van andere personen in. Daarbij is het ook zo dat ervaring per persoon verschilt, waardoor ieder mens dus in een andere wereld leeft.
Dit leidt dus tot een soort van solipsisme : “enkel ik besta echt en de rest slechts door mijn toedoen.”
Husserl bestreed deze consequentie echter door erop te wijzen dat als men fenomenologisch naar de wereld kijkt, er wel degelijk andere personen rondlopen, die meer zijn dan verzinsels door het eigen bewustzijn en die daarbij in dezelfde wereld rondlopen. Er bestaan met andere woorden ”wezensmogelijkheden” om deze ervaringswerelden van verschillende personen op grond van wederzijdse inleving te verbinden en op elkaar af te stellen om zo uiteindelijk tot een intersubjectieve wereld te komen.
De vroege leerling Adolf Reinach benadrukte dit punt ook: als een mens een ander blij mens ziet, ziet hij deze blijheid weliswaar in de eerste plaats indirect via het lichaam. Toch is het volgens Reinach gerechtvaardigd te stellen dat men de blijheid werkelijk ziet in de lichaamsuitdrukken van de ander zelf. Reinach maakte hier de analogie met de taal: ook hier neemt de mens in de eerste plaats de fysische verschijning van de taal waar, zoals de geluidsgolven of letters. Toch is de mens in staat om de betekenis van die woorden werkelijk te vatten. De mens heeft dus een onproblematische toegang tot deze “niet-fysische” dimensie.
Heidegger spreekt in zijn werk over een gelijkaardig idee, namelijk het Mitsein: de mens is in zijn geworpenheid in de wereld altijd al verbonden met de mensen rondom zich. De mens kan andere mensen niet benaderen als neutrale objecten. Levinas zal hier dan weer kritiek op hebben omdat volgens hem dit geen echte intersubjectiviteit is, en niet buiten het solipsisme raakt (zie onder).