625 1768 – 1834 Schleiermacher

Bronnen:

• Atlas van de filosofie, Kunzmann e.a. bladzijde 149
• https://nl.wikipedia.org/wiki/Friedrich_Schleiermacher

Friedrich D.E. Schleiermacher staat tegenwoordig nog steeds in de belangstelling vanwege zijn bijdrage aan de hermeneutiek , die o.a. door Dilthey werd uitgewerkt. Hermeneutiek is voor hem een kunstleer of een techniek van het verstaan, die nadenkt over de voorwaarden die het begrijpen van levensuitdrukkingen mogelijk maken.

Schleiermacher beschouwde het als de taak van zijn ethiek om algemene principes met de verscheidenheid van het concrete leven, en individuele aanspraken met universele eisen in overeenstemming te brengen.

Doordat iedere tekst een individuele prestatie is van de auteur en tegelijk tot een algemeen taalsysteem behoort, zijn er allereerst 2 manieren van interpretatie:

• De objectieve (grammaticale) methode interpreteert een tekst vanuit het geheel van taal,
• de subjectieve methode verstaat de tekst vanuit de individualiteit van de auteur, die zich in het scheppingsproces vertaalt.

Dan volgt een tweede onderscheiding tussen

• een comparatieve methode, die door een vergelijking van uitspraken in hun taalkundige en historische context de betekenis ontsluit, en een
• divinatorische methode, die de betekenis intuïtief, door inleving begrijpt. Deze twee interpretaties moeten samenwerken en elkaar in toenemende mate aanvullen.

De romantische hermeneutiek van Schleiermacher: Friedrich Schleiermacher schreef een Allgemeine Hermeneutik die veel invloed kreeg. Hij wil meer algemene regels vaststellen voor iedere interpretatie van teksten. Voor de oudere hermeneutici was de mogelijkheid van het verstaan zo vanzelfsprekend dat deze niet ter discussie werd gesteld. Zij vooronderstellen dat er een bovenhistorische rede bestaat. Schleiermacher vraagt kritisch naar de historische vooronderstellingen van tekstbegrip. Het doel van de interpretatie is de betekenis van de tekst in zijn unieke individualiteit te reconstrueren. Iedere tekst wordt bepaald door zijn individuele historische verschijningsvorm. Hij voert kritisch onderzoek uit naar de aard en de grenzen van het verstaan.